نگاه های موازی
■ درنگی بر آینده گیلان و شمال ایران
تالاب های ساحلی خزر نابود می شوند
به اغلب احتمال خورها، خلیج ها و در کل تالاب های ساحلی جنوب خزر، با فرض استمرار روند کنونی عقب نشینی دریا، در هر سه استان ساحلی گیلان، مازندران و گلستان، طی بیشینه یک تا سه سال آینده، یعنی بین ۱۴۰۳ تا بیشینه ۱۴۰۶، نیمه خشک ویا کاملا خشک شده و به کلی نابود خواهند شد. خلیج گرگان، تالاب انزلی، تالاب زیبا کنار و دهها تالاب کوچک ساحلی رو به انقراض اند. هم چنین عقب نشینی دریا موجبات دور افتادگی تاسیسات ساحلی، از جمله پایانه ها و اسکله ها شده و توانایی پهلوگیری شناورهای با آبخور بالا را از دست خواهند داد. هم چنین سازه ها و املاک پر ارزش ساحلی به دلیل عقب نشینی تند و پرشتاب دریا کم ارزش شده و در عین حال مشاجره و منازعه بین مردم- مردم، مردم- دولت و دولت- دولت بر سر تصاحب و مالکیت زمین های ساحلی آزاد شده ناشی از عقب نشینی خزر، تشدید یافته و به اوج خواهد رسید. به گمانم پیامدهای پرشمار عقب نشینی تند و آشکار خزر شامل دهها مورد است که آسیب پذیری استان ها و شهرستان های ساحلی را بیش از پیش ساخته و زمینه مناقشات تندی مهیا خواهد شد.همه این موارد نه در سال های دور، بلکه از پاییز سال ۱۴۰۳ شروع خواهد شد.
#یدالله_کریمی_پور
@giltaj
■ درنگی بر آینده گیلان و شمال ایران
تالاب های ساحلی خزر نابود می شوند
به اغلب احتمال خورها، خلیج ها و در کل تالاب های ساحلی جنوب خزر، با فرض استمرار روند کنونی عقب نشینی دریا، در هر سه استان ساحلی گیلان، مازندران و گلستان، طی بیشینه یک تا سه سال آینده، یعنی بین ۱۴۰۳ تا بیشینه ۱۴۰۶، نیمه خشک ویا کاملا خشک شده و به کلی نابود خواهند شد. خلیج گرگان، تالاب انزلی، تالاب زیبا کنار و دهها تالاب کوچک ساحلی رو به انقراض اند. هم چنین عقب نشینی دریا موجبات دور افتادگی تاسیسات ساحلی، از جمله پایانه ها و اسکله ها شده و توانایی پهلوگیری شناورهای با آبخور بالا را از دست خواهند داد. هم چنین سازه ها و املاک پر ارزش ساحلی به دلیل عقب نشینی تند و پرشتاب دریا کم ارزش شده و در عین حال مشاجره و منازعه بین مردم- مردم، مردم- دولت و دولت- دولت بر سر تصاحب و مالکیت زمین های ساحلی آزاد شده ناشی از عقب نشینی خزر، تشدید یافته و به اوج خواهد رسید. به گمانم پیامدهای پرشمار عقب نشینی تند و آشکار خزر شامل دهها مورد است که آسیب پذیری استان ها و شهرستان های ساحلی را بیش از پیش ساخته و زمینه مناقشات تندی مهیا خواهد شد.همه این موارد نه در سال های دور، بلکه از پاییز سال ۱۴۰۳ شروع خواهد شد.
#یدالله_کریمی_پور
@giltaj
✓ درنگی بر آینده گیلان و شمال ایران
✅دست روی دست بگذاریم، مساحت جنگل‌های شمال نصف می‌شود
نقی شعبانیان، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی، در گفت‌وگو با ایلنا در خصوص هشدار کارشناسان درباره نصف شدن مساحت جنگل‌های شمال گفت: «می‌توانیم مساحت آنها را در حدود دو میلیون هکتار کنونی حفظ کنیم ولی اگر دست روی دست بگذاریم، مساحت‌شان از یک میلیون هکتار هم کمتر می‌شود.»
@giltaj
✅دست روی دست بگذاریم، مساحت جنگل‌های شمال نصف می‌شود
نقی شعبانیان، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی، در گفت‌وگو با ایلنا در خصوص هشدار کارشناسان درباره نصف شدن مساحت جنگل‌های شمال گفت: «می‌توانیم مساحت آنها را در حدود دو میلیون هکتار کنونی حفظ کنیم ولی اگر دست روی دست بگذاریم، مساحت‌شان از یک میلیون هکتار هم کمتر می‌شود.»
@giltaj
آنچه در شماره 177 گیله وا می خوانید:
@giltaj
عصر فرونشست ها / سرمقاله
همیشه به مردم فکر می کنم / پای صحبت دکتر حسنعلی محمودی (سروش گیلانی)
معلم شهید نهضت جنگل، میرزا احمد خان راد (میرزا محمدخان) / دکتر فریدون شایسته
جنگل، دو سال نخست، نگاهی انتقادی به تاریخ‌نگاری رخدادهای دو سال نخست جنبش جنگل / مسعود جوزی
رقص رنگ و بازی نور در بوم نقّاشی استاد حسین شاه محمّدی / هادی غلام‌دوست
دستی از دور، نگاهی به تابلوهای نقاشی حسین شاه محمدی/ فرامرز طالبی
ترسیم دنیایی که دیگر نیست! نگاهی به آثار استاد حسین شاه محمدی / مجید فلاح شجاعی
مازندران پژوهی همراه با پژوهش های میدانی / درویش علی کولاییان
گذری بر نقش و جایگاه زن درشعر و اندیشه‌ی شاعران گیلکی‌سرا / الهام کیانپور
درنگي بر مجموعه شعر «واورسن تراژدي»، اثر سيامك یحیی زاده (سین سیامک) / غلامحسن عظیمی
رعنا، بازخوانی اشعاری قدیمی از یک نمایشنامه / رضا نوزاد
جغرافیای گیلان (قسمت سوم) اوضاع اقتصادی گیلان / مسعود کیهان
وَراکوه-سیه سَر، چالش‌های ناشناخته بودن سرزمین / نیما فریدمجتهدی - حبیب عابدینی جارانی - مسعودمیرزاآقایی
در گذشتگان
تازه کتاب
بخش گیلکی:
شعر:
ع.ا.رضوی - فریده صفر نژاد - هوشنگ عباسی - زهرا علیزاده - مریم غلامی - محمد فارسی - علیرضا فانی - حسن فرضی پور - حمید مقدسیان - نادر نیک نژاد
ترجمه شعر: نوور کومیان و سرگئی یسنین / واگردان: درفک
داستان: توکاپره / مسعود پورهادی
داستان: ایتا روز می کفتر ایه / ساسان رضایی راد
ان خال اون خال
@giltaj
@giltaj
عصر فرونشست ها / سرمقاله
همیشه به مردم فکر می کنم / پای صحبت دکتر حسنعلی محمودی (سروش گیلانی)
معلم شهید نهضت جنگل، میرزا احمد خان راد (میرزا محمدخان) / دکتر فریدون شایسته
جنگل، دو سال نخست، نگاهی انتقادی به تاریخ‌نگاری رخدادهای دو سال نخست جنبش جنگل / مسعود جوزی
رقص رنگ و بازی نور در بوم نقّاشی استاد حسین شاه محمّدی / هادی غلام‌دوست
دستی از دور، نگاهی به تابلوهای نقاشی حسین شاه محمدی/ فرامرز طالبی
ترسیم دنیایی که دیگر نیست! نگاهی به آثار استاد حسین شاه محمدی / مجید فلاح شجاعی
مازندران پژوهی همراه با پژوهش های میدانی / درویش علی کولاییان
گذری بر نقش و جایگاه زن درشعر و اندیشه‌ی شاعران گیلکی‌سرا / الهام کیانپور
درنگي بر مجموعه شعر «واورسن تراژدي»، اثر سيامك یحیی زاده (سین سیامک) / غلامحسن عظیمی
رعنا، بازخوانی اشعاری قدیمی از یک نمایشنامه / رضا نوزاد
جغرافیای گیلان (قسمت سوم) اوضاع اقتصادی گیلان / مسعود کیهان
وَراکوه-سیه سَر، چالش‌های ناشناخته بودن سرزمین / نیما فریدمجتهدی - حبیب عابدینی جارانی - مسعودمیرزاآقایی
در گذشتگان
تازه کتاب
بخش گیلکی:
شعر:
ع.ا.رضوی - فریده صفر نژاد - هوشنگ عباسی - زهرا علیزاده - مریم غلامی - محمد فارسی - علیرضا فانی - حسن فرضی پور - حمید مقدسیان - نادر نیک نژاد
ترجمه شعر: نوور کومیان و سرگئی یسنین / واگردان: درفک
داستان: توکاپره / مسعود پورهادی
داستان: ایتا روز می کفتر ایه / ساسان رضایی راد
ان خال اون خال
@giltaj
درگذشت شاعر آب و دریا و محیط زیست
محمدتقی بارور ، شاعر سرشناس گیلانی درگذشت
او زاده ۱۳۰۴ غازیان بندر انزلی و یکی از مهربان‌ترین شاعران گیلان با زبان گیلکی بود که به آن عشق می ورزید و به این زبان از دلبستگی ها به حرمت آب ، دریا ، تالاب و محیط زیست انزلی و گیلان شعرها گفت و به یادگار گذاشت . مغازه کفش و کیف او در بازار شهر انزلی بیش از آنکه محل کسب و کار او باشد ، پاتوق دوستان شاعر و مهمانان ادبی شهرهای گیلان بود. از او سه کتاب به یادگار مانده است :
نازوک بافند ( مجموعه شعرهای گیلکی)
بالون صحرا ( مجموعه شعرهای گیلکی)
کولهام، زنگ ٚ آب، محیط زیست ( مجموعه شعر و نثر به گیلکی و فارسی ) اشعار و مقالات گیلکی او در نشریات دامون و گیله‌وا چاپ شده است . روانش شاد.
@giltaj
محمدتقی بارور ، شاعر سرشناس گیلانی درگذشت
او زاده ۱۳۰۴ غازیان بندر انزلی و یکی از مهربان‌ترین شاعران گیلان با زبان گیلکی بود که به آن عشق می ورزید و به این زبان از دلبستگی ها به حرمت آب ، دریا ، تالاب و محیط زیست انزلی و گیلان شعرها گفت و به یادگار گذاشت . مغازه کفش و کیف او در بازار شهر انزلی بیش از آنکه محل کسب و کار او باشد ، پاتوق دوستان شاعر و مهمانان ادبی شهرهای گیلان بود. از او سه کتاب به یادگار مانده است :
نازوک بافند ( مجموعه شعرهای گیلکی)
بالون صحرا ( مجموعه شعرهای گیلکی)
کولهام، زنگ ٚ آب، محیط زیست ( مجموعه شعر و نثر به گیلکی و فارسی ) اشعار و مقالات گیلکی او در نشریات دامون و گیله‌وا چاپ شده است . روانش شاد.
@giltaj
■ مقالات تاریخی در شماره جدید گیله وا (۱۷۷)
۱– معلم شهید نهضت جنگل، میرزا احمد خان راد یا میرزا محمدخان
به قلم دکتر فریدون شایسته (شرح زندگی یک معلم جنگلی که در جریان نهضت شهید شد.)
۲ – جنگل، دو سال نخست (نگاهی انتقادی به تاریخ نگاری رخدادهای دو سال نخست جنبش جنگل) نوشته ی مسعود جوزی (بازنگری به منابع و مآخذ و انطباق روایت های متضاد درباره حوادث، اتفاقات و جنگ های رخ داده)
۳ – مازندران پژوهی همراه با پژوهش های میدانی از درویش علی کولاییان (و مدخلی بر ضرورت پژوهش های ترکیبی گیلان شناسی و شمال پژوهی)
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
۱– معلم شهید نهضت جنگل، میرزا احمد خان راد یا میرزا محمدخان
به قلم دکتر فریدون شایسته (شرح زندگی یک معلم جنگلی که در جریان نهضت شهید شد.)
۲ – جنگل، دو سال نخست (نگاهی انتقادی به تاریخ نگاری رخدادهای دو سال نخست جنبش جنگل) نوشته ی مسعود جوزی (بازنگری به منابع و مآخذ و انطباق روایت های متضاد درباره حوادث، اتفاقات و جنگ های رخ داده)
۳ – مازندران پژوهی همراه با پژوهش های میدانی از درویش علی کولاییان (و مدخلی بر ضرورت پژوهش های ترکیبی گیلان شناسی و شمال پژوهی)
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
مصاحبه ، مندرج در شماره جدید گیله‌وا(۱۷۷)
■ مصاحبه با دکتر حسنعلی محمودی (سروش گیلانی)
شاعر، ترانه سرا و پژوهشگر فولکلور گیلک
درباره شعر، انجمن های ادبی، لالایی ها و ترانه های فولکلوریک و سرگذشت آن ها و ... خاطراتی ناگفته و ناشنیده و جالب از محمدعلی افراشته و محمود پاینده لنگرودی
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
■ مصاحبه با دکتر حسنعلی محمودی (سروش گیلانی)
شاعر، ترانه سرا و پژوهشگر فولکلور گیلک
درباره شعر، انجمن های ادبی، لالایی ها و ترانه های فولکلوریک و سرگذشت آن ها و ... خاطراتی ناگفته و ناشنیده و جالب از محمدعلی افراشته و محمود پاینده لنگرودی
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
■ بخش هنر (مندرج در شماره جدید
گیله وا ۱۷۷)
۱ – رقص رنگ و بازی نور در بوم نقاشی استاد حسین شاه محمدی (گزارش و مصاحبه) از هادی غلام دوست
۲ – دستی از دور، نگاهی به تابلوهای نقاشی حسین شاه محمدی به قلم فرامرز طالبی
۳ – ترسیم دنیایی که دیگر نیست ، نگاهی به آثار حسین شاه محمدی از مجید فلاح شجاعی
به همراه چند تابلوی رنگی از آثار این هنرمند
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
گیله وا ۱۷۷)
۱ – رقص رنگ و بازی نور در بوم نقاشی استاد حسین شاه محمدی (گزارش و مصاحبه) از هادی غلام دوست
۲ – دستی از دور، نگاهی به تابلوهای نقاشی حسین شاه محمدی به قلم فرامرز طالبی
۳ – ترسیم دنیایی که دیگر نیست ، نگاهی به آثار حسین شاه محمدی از مجید فلاح شجاعی
به همراه چند تابلوی رنگی از آثار این هنرمند
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
■ شعرهای گیلکی مندرج در شماره جدید گیله وا (شماره ۱۷۷) از:
زهرا اکبرزاده – ع.ا.رضوی – فریده صفرنژاد – هوشنگ عباسی – زهرا علیزاده – مریم غلامی – محمد فارسی – علیرضا فانی – حسن فرض پور – حمید مقدسیان و نادر نیک نژاد
● ترجمه گیلکی دو شعر از نوورکومیان و سرگئی یسنین با برگردان درفک
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
زهرا اکبرزاده – ع.ا.رضوی – فریده صفرنژاد – هوشنگ عباسی – زهرا علیزاده – مریم غلامی – محمد فارسی – علیرضا فانی – حسن فرض پور – حمید مقدسیان و نادر نیک نژاد
● ترجمه گیلکی دو شعر از نوورکومیان و سرگئی یسنین با برگردان درفک
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
■ جغرافیای گیلان
قسمت سوم جغرافیای گیلان تألیف ماژور مسعود کیهان از نظامیان رده بالای عصر احمدشاه که در کودتای رضاخان در کنار او و سید ضیاء طباطبایی قرارگرفت. این جغرافیا، اگرچه در بیشتر موارد منطبق با شرایط امروز گیلان نیست اما از نظر تاریخی بسیار قابل اهمیت است و اوضاع سیاسی، طبیعی و اقتصادی گذشته گیلان مربوط به دوره رضاشاه را مورد واکاوی قرار می دهد که برای اولین بار در گیله وا چاپ می شود.
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
قسمت سوم جغرافیای گیلان تألیف ماژور مسعود کیهان از نظامیان رده بالای عصر احمدشاه که در کودتای رضاخان در کنار او و سید ضیاء طباطبایی قرارگرفت. این جغرافیا، اگرچه در بیشتر موارد منطبق با شرایط امروز گیلان نیست اما از نظر تاریخی بسیار قابل اهمیت است و اوضاع سیاسی، طبیعی و اقتصادی گذشته گیلان مربوط به دوره رضاشاه را مورد واکاوی قرار می دهد که برای اولین بار در گیله وا چاپ می شود.
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
■ روایت دیگری از رعنا، دختر گیلانی که پایش به اسطوره کشیده شد.
بازخوانی اشعاری قدیمی از یک نمایشنامه با بازخوانی رضا نوزاد از کتابچه ای که بیش از ۹۰ سال از چاپ آن گذشته است.
دستمایه ای جهت تحقیقات جدیدتر برای کسانی که در این حوزه پژوهش می کنند.
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
بازخوانی اشعاری قدیمی از یک نمایشنامه با بازخوانی رضا نوزاد از کتابچه ای که بیش از ۹۰ سال از چاپ آن گذشته است.
دستمایه ای جهت تحقیقات جدیدتر برای کسانی که در این حوزه پژوهش می کنند.
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
■ بخش نقد ادبی، مندرج در شماره جدید گیله وا (۱۷۷) با دو مقاله
۱ – گذری بر نقش و جایگاه زن در شعر و اندیشه ی شاعران گیلکی سرا
تحقیق و بررسی الهام کیانپور در سه زمینه ی زن و رنج ناشی از کار کشاورزی – زن و مادرانگی – زن، عشق و دلدادگی با شواهد مثال از آثار شاعران گیلکی پرداز
۲ – درنگی بر مجموعه شعر «واورسن ٚ تراژدی» اثر زنده یاد سیامک یحیی زاده (سین. سیامک) نگاشته غلام حسن عظیمی
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
۱ – گذری بر نقش و جایگاه زن در شعر و اندیشه ی شاعران گیلکی سرا
تحقیق و بررسی الهام کیانپور در سه زمینه ی زن و رنج ناشی از کار کشاورزی – زن و مادرانگی – زن، عشق و دلدادگی با شواهد مثال از آثار شاعران گیلکی پرداز
۲ – درنگی بر مجموعه شعر «واورسن ٚ تراژدی» اثر زنده یاد سیامک یحیی زاده (سین. سیامک) نگاشته غلام حسن عظیمی
فروش در کتابفروشی ها و کیوسک های معتبر شهر
@giltaj
درگذشت روزنامه نگار با سابقه گیلان
مهندس سید حسین ضیابری ، مدیر مسئول هفته نامه هاتف درگذشت
او متولد ۱۳۴۵ و دانش آموخته رشته کشاورزی بود اما به روزنامه نگاری دلبستگی شدید داشت . کار روزنامه نگاری را با همکاری در هفته نامه کادح شروع کرد و بعد امتیاز هفته نامه هاتف را گرفت و ۳۳ سال آنرا بطور مرتب انتشار داد. از معدود هفته نامه های گیلان بود که هر از گاهی به مسائل مربوط به گیلان شناسی ، زبان و ادبیات گیلکی می پرداخت و انصافا در حوزه خبر تولید مستقل داشت . دوازدهم اسفند بر اثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفت و قرار است صبح فردا در گورستان تازه آباد رشت آرام بگیرد. روحش شاد.
@giltaj
مهندس سید حسین ضیابری ، مدیر مسئول هفته نامه هاتف درگذشت
او متولد ۱۳۴۵ و دانش آموخته رشته کشاورزی بود اما به روزنامه نگاری دلبستگی شدید داشت . کار روزنامه نگاری را با همکاری در هفته نامه کادح شروع کرد و بعد امتیاز هفته نامه هاتف را گرفت و ۳۳ سال آنرا بطور مرتب انتشار داد. از معدود هفته نامه های گیلان بود که هر از گاهی به مسائل مربوط به گیلان شناسی ، زبان و ادبیات گیلکی می پرداخت و انصافا در حوزه خبر تولید مستقل داشت . دوازدهم اسفند بر اثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفت و قرار است صبح فردا در گورستان تازه آباد رشت آرام بگیرد. روحش شاد.
@giltaj
@giltaj
عصر فرونشست ها
(سرمقاله شماره 177 گیله وا)
روزنامه ها خبر دادند: «طی دو سال اخیر سطح آب دریای خزر حدود 50 سانتی متر کاهش یافته است. این در حالی است که از سال 1374 تاکنون سطح آب دریای خزر روند کاهشی داشته و در این مدت حدود 2 متر از ارتفاع آب این دریا کم شده است.»
یکی از مهمترین عوامل این پسروی را کاهش ریزش های جوّی و افزایش تبخیر دریا دانسته اند. عامل دیگر را سدسازی های اخیر روسیه روی ورودی و مصبِ ولگا می دانند. برخی ها عامل دوم را عامل اصلی می دانند و عامل جوّی را در مرحله دوم قرار می دهند. عوامل دیگر هم وجود دارد اما هر چه هست این که گیلان هم از بلای فرونشست در امان نمانده است. اگر آن طور که گفته می شود در گیلان فرونشست زمین مشاهده نشده، در عوض فرونشست دریا کاملاً مشهود است. هر چند به شهادت بسیاری از کشاورزان و باغداران گیلانی، اراضی زراعی و باغی در برخی نقاط گیلان نشست نسبی داشته است. در گلستان و مازندران فرونشست زمین از 9 درصد به بالا گزارش شد.
وجود دریای کاسپین برای گیلان و مازندران (گیلماز) که در گوشۀ جنوبی آن قرار دارند یک امر حیاتی بسیار مهم است. داشتن این دریا در محدوده سرزمینی و تبخیر آب آن و از پسش، ریزش نزولات جوی موجب شده تا سبزی و طراوت سرزمین گیلان (و سرتاسر شمال) تضمین شود. این دریا از داشته های اصلی ماست. بخش زیادی از حیات ما به این دریا وابسته است. فرونشست آن، فرونشت زندگی ماست، افزون بر فرونشست سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که این سال ها عارض ما شده است. داشته های ما ثروت ماست که به تدریج از دستمان ربوده می شود.
رشته کوه های البرز که به موازات دریای کاسپین کشیده شده و دنبالۀ آن، در مسیر غربی، یعنی کوه های تالش، مجموعاً دومین موهبت الهی است که به سرزمین گیلان عطا شده است. حجم و گسترۀ آب دریا و ارتفاع این کوه ها موقعیتی را فراهم آورده است که آب و هوای چهارفصلی برای باشندگان آن رقم زده است. البرزنشین های هر دو سوی شمال و جنوب، به خوبی تمام از این موهبت آب و هوایی که حاصل آن جنگل های انبوه هیرکانی و مراتع ییلاقی است بهره می برند.
سفیدرود، شاهرگ حیاتی گیلان و بزرگترین رود شمال ایران، گیلان را به دو نیم کرده و هر دو سوی را به ی ک اندازه سیراب می کند و در نزدیک دریا، جلگه ای بسیار حاصلخیز و بارور ایجاد کرده و موهبتی دیگر بر موهبت های خدادادی افزوده است.
کنار دریا باز موهبتی دیگر گسترده: تالاب انزلی و تالاب های کوچک و بزرگ دیگر که ثروتی پربرکت برای گیلان است و گوشه گوشه آن ها از شور زندگی سرشار برخوردار است.
این ها، داشته های طبیعی و اصلی ما است. تا این جا را به باور مذهبی و شخص مؤمنان پای خالق هستی و پروردگار یکتا یا به باور دگر اندیشان پای طبیعت و بخت مکان می گذاریم که از دست بشر خارج است اما طبیعت و اقلیم و سرزمین بی وجود انسان معنایی ندارد. ببینیم انسان این سرزمین در طول دوران چه طور آن را نگاه داشته، چطور با سختی های زمان ساخته و بر دشواری های مکان فائق آمده و چه چیزی بر آن افزوده است.
@giltaj
انسان گیلانی در طول اعصار و قرون تمدن برنج را در آن شکل داده. به ابریشم دست یافته و آن چنان بدان پرداخته که هوش از سر دولت های مقتدر ایرانی و فرنگی وقت ربوده تاآن جا که به نسبت درآمدی هم تراز درآمد نفت امروز دست یافته. شیوه های شکار و صید و دامداری و پرورش ماکیان و زنبور عسل را در آن آموخته و به کار برده است. در سال های اخیر پای چای را به میان کشیده است. تمدن گذشته گیلان آثار تاریخی و باستانی کم و بیش معتبری به یاد گذاشته است.
عصر فرونشست ها
(سرمقاله شماره 177 گیله وا)
روزنامه ها خبر دادند: «طی دو سال اخیر سطح آب دریای خزر حدود 50 سانتی متر کاهش یافته است. این در حالی است که از سال 1374 تاکنون سطح آب دریای خزر روند کاهشی داشته و در این مدت حدود 2 متر از ارتفاع آب این دریا کم شده است.»
یکی از مهمترین عوامل این پسروی را کاهش ریزش های جوّی و افزایش تبخیر دریا دانسته اند. عامل دیگر را سدسازی های اخیر روسیه روی ورودی و مصبِ ولگا می دانند. برخی ها عامل دوم را عامل اصلی می دانند و عامل جوّی را در مرحله دوم قرار می دهند. عوامل دیگر هم وجود دارد اما هر چه هست این که گیلان هم از بلای فرونشست در امان نمانده است. اگر آن طور که گفته می شود در گیلان فرونشست زمین مشاهده نشده، در عوض فرونشست دریا کاملاً مشهود است. هر چند به شهادت بسیاری از کشاورزان و باغداران گیلانی، اراضی زراعی و باغی در برخی نقاط گیلان نشست نسبی داشته است. در گلستان و مازندران فرونشست زمین از 9 درصد به بالا گزارش شد.
وجود دریای کاسپین برای گیلان و مازندران (گیلماز) که در گوشۀ جنوبی آن قرار دارند یک امر حیاتی بسیار مهم است. داشتن این دریا در محدوده سرزمینی و تبخیر آب آن و از پسش، ریزش نزولات جوی موجب شده تا سبزی و طراوت سرزمین گیلان (و سرتاسر شمال) تضمین شود. این دریا از داشته های اصلی ماست. بخش زیادی از حیات ما به این دریا وابسته است. فرونشست آن، فرونشت زندگی ماست، افزون بر فرونشست سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که این سال ها عارض ما شده است. داشته های ما ثروت ماست که به تدریج از دستمان ربوده می شود.
رشته کوه های البرز که به موازات دریای کاسپین کشیده شده و دنبالۀ آن، در مسیر غربی، یعنی کوه های تالش، مجموعاً دومین موهبت الهی است که به سرزمین گیلان عطا شده است. حجم و گسترۀ آب دریا و ارتفاع این کوه ها موقعیتی را فراهم آورده است که آب و هوای چهارفصلی برای باشندگان آن رقم زده است. البرزنشین های هر دو سوی شمال و جنوب، به خوبی تمام از این موهبت آب و هوایی که حاصل آن جنگل های انبوه هیرکانی و مراتع ییلاقی است بهره می برند.
سفیدرود، شاهرگ حیاتی گیلان و بزرگترین رود شمال ایران، گیلان را به دو نیم کرده و هر دو سوی را به ی ک اندازه سیراب می کند و در نزدیک دریا، جلگه ای بسیار حاصلخیز و بارور ایجاد کرده و موهبتی دیگر بر موهبت های خدادادی افزوده است.
کنار دریا باز موهبتی دیگر گسترده: تالاب انزلی و تالاب های کوچک و بزرگ دیگر که ثروتی پربرکت برای گیلان است و گوشه گوشه آن ها از شور زندگی سرشار برخوردار است.
این ها، داشته های طبیعی و اصلی ما است. تا این جا را به باور مذهبی و شخص مؤمنان پای خالق هستی و پروردگار یکتا یا به باور دگر اندیشان پای طبیعت و بخت مکان می گذاریم که از دست بشر خارج است اما طبیعت و اقلیم و سرزمین بی وجود انسان معنایی ندارد. ببینیم انسان این سرزمین در طول دوران چه طور آن را نگاه داشته، چطور با سختی های زمان ساخته و بر دشواری های مکان فائق آمده و چه چیزی بر آن افزوده است.
@giltaj
انسان گیلانی در طول اعصار و قرون تمدن برنج را در آن شکل داده. به ابریشم دست یافته و آن چنان بدان پرداخته که هوش از سر دولت های مقتدر ایرانی و فرنگی وقت ربوده تاآن جا که به نسبت درآمدی هم تراز درآمد نفت امروز دست یافته. شیوه های شکار و صید و دامداری و پرورش ماکیان و زنبور عسل را در آن آموخته و به کار برده است. در سال های اخیر پای چای را به میان کشیده است. تمدن گذشته گیلان آثار تاریخی و باستانی کم و بیش معتبری به یاد گذاشته است.