روستاپژوهی، توسعه و ایران شناسی

Forwarded from روستاپژوهی، توسعه و ایران شناسی

تحلیل برخی آیین روستاییان در آستانه نوروز
1-آیین تکچی (تکمچی) :
هر ساله قبل از فرا رسیدن نوروز در شهرهای آذری زبان تبریز و بویزه اردبیل افرادی عروسکی شبیه بز را تزیین می نمایند و با آن بر در منازل می روند و بدین طریق فرا رسیدن نوروز را خبر می دهند. این افراد تکمچی و عروسک ان ها تکم نام دارد. تکمچی بر در هر منزل که می رود مقداری انعام دریافت می دارد. و اینکه آیا پول نقد بگیرد یا مواد غذایی بستگی به وضعیت اقتصادی خانواده دارد. تکمچی به زبان اذری شروع به خواندن شعر می نماید و عروسک خود را روی دستان خود به رقص در می اورد.

تکم یک عروسک چوبی سنتی است و واژه تکم از دو بخش " تک " و "م " تشکیل شده است. " تک " ینی " بز نر قوی هیکل که همیشه در راس گله حرکت می کند و گله را به چراگاه ها و محل های معین هدایت می کند. و چون حالت رهبری مانند را برای گله دارد و در راس است عنوان عروسکی که خبررسان عید است را " تک " می گذارند. "م" ضمیر ملکی اول شخص مفرد است؛ یعنی " بز نر قوی هیکل من ". تکم عروسکی است که روی آن را با پارچه های قرمز رنگ می پوشانند و پولک، سکه ، زنگوله و ایینه به آن نصب می نمایند.

زنگوله و سکه برای ایجاد سرو صدا است تا مردم را از خانه به بیرون بکشاند و در عین حال یک ضربباهنگ برای تکم بوجود می آورد، آیینه نیز نشانگر روشنایی است ؛ البته باید این را نیز گفت که از رنگ قرمز استفاده می شود ؛ زیرا در قدیم لباس و توری سر عروس به رنگ قرمز بوده و با انتخاب این رنگ مردم خواسته اند تا تکم را مانند یک عروس که مظهر شادی و خوشی است بدانند.در اشعار تکمچی افراد به پاک کردن سینه ها از کینه و کدورت خوانده می شوند و همچنین نام حضرت محمد (ص) و حضرت علی (ع ) زیاد تکرا ر می شود ؛ زیرا مردم این نواحی معتقدند که عید سعید غدیر خم با نوروز باستانی مصادف بوده است. در ناحیه شمالی ایران و کناره های دریای خزر نیز عروسکی به نام تکم وجود دارد که موجودی افسانه ای بوده با سه پا و دو شاخ بر سر به شکل دیو که با تکم آذربایجان متفاوت است، رگه هایی از این نمایش عروسکی در اراک و ملایر نیز دیده شده است. اما باید بدانیم که خاستگاه اصلی ان آذربایجان است.

این آیین مزایای بسیاری دارد که مزایای آن ناگفته پیداست اما یکی از معایبی که می تواند داشته باشد همین بحث گرفتن انعام است زیرا ممکن است خانواده ای از نظر مالی آنچنان مشکل داشته باشند که نتوانند به سهولت چیزی را به تکمچی دهند و به دشواری بیافتند.

2-رسم الاوه کردن :
رسم الاوه کردن رمی است که بیشتر در شمال رایج است؛ در واقع همان مالیدن گل به دیوارها توسط روستاییان است که می توان گفت همان حکم نقاشی کردن دیوارها در شهرها را دارد که افراد با این کار فرا رسیدن نوروز را خبر می دهند؛ البته در روستاهای شهرهای دیگر نیز این رسم به گونه های دیگری وجود دارد ؛ مثلا در روستاهای استان همدان آّ گل سفید را به دیوارها می مالند.

در شمال افرادی که سالخورده هستند این کار را به افراد جوان تر می سپارند و و انعامی را به آنان می دهند. این آیین بر خلاف ایین تکمچی انعام را به اجبار بر خاناده ها تحمیل نمی دارد و سالمنی که توان مالی نداشته باشد می تواند از گل مالی دیوارها خودداری نماید و اما اینکه از مزایای دیگر آن این است که دیوار ها تمیز تر می شوند و به نحوی نشاط به خانواده ها داده می شود و افراد سالمند مطمئنا خرسند خواهند بود ازاینکه ببیند هنوز تنها نیستند و افرادی وجود دارند که می توانند به آنان تکیه کنند.

3-مراسم مردگان :
مراسم مردگان از دیگر مراسمی است که در روستاهای شمال برگزار می گردد.بر اساس سنت رایج و باورهای مردم در زمان های قدیم فریدون پادشاه پیشدادی به خونخواهی پدرش جمشید شاه ، ضحاک را در سرزمین مازندران و در دماوند کوه به بند می کشد، مردم خبر این پیروزی را در شب با آتش زدن بوته ها به یکدیگر اطلاع می دهند و فردای آن روز با برپایی جشن و مسابقه کشتی این پیروزی را گرامی می دارند. امروزه مردم روستاهای اطراف امامزاده حسن به امامزاده حسن واقع در سوادکوه می روند و علاوه بر خیرات کردن برای اموات خود و روشن کردن شمع روی مزارها، تماشاگر مسابقه کشتی سنتی لوچر می شوند. در این روز کشتی گیران سوادکوه در این محوطه گرد می آیند و به مصاف هم می روند.در مناطق جلگه ای جشن مردگان در آرامگاه ها برگزار می شود.

مردم عدالتخواه هستند و با این کار نشان می دهند که عدالتخواهی از گذشته تاکنون در رگ و خون آن ها بوده و هست.خیرات دادن برای مردگان چند مزیت دارد هم برای فرد فوت شده خب است و هم اینکه افرادی که خیرات می دهند به یاد مرگ و آخرت می افتند و هم اینکه دل های مردم را به یکدیگر نزدیک می گرداند. با انجام مراسم کشتی هم هیجانات کشتی گیران و هم تماشاچیان تخلیه شده و سرگرم می گردند.

www.tg-me.com/us/روستاپژوهی، توسعه و ایران شناسی/com.RURALRESEARCHS/12225

299 viewsMar 20 at 06:44

تحلیل برخی آیین روستاییان در آستانه نوروز
1-آیین تکچی (تکمچی) :
هر ساله قبل از فرا رسیدن نوروز در شهرهای آذری زبان تبریز و بویزه اردبیل افرادی عروسکی شبیه بز را تزیین می نمایند و با آن بر در منازل می روند و بدین طریق فرا رسیدن نوروز را خبر می دهند. این افراد تکمچی و عروسک ان ها تکم نام دارد. تکمچی بر در هر منزل که می رود مقداری انعام دریافت می دارد. و اینکه آیا پول نقد بگیرد یا مواد غذایی بستگی به وضعیت اقتصادی خانواده دارد. تکمچی به زبان اذری شروع به خواندن شعر می نماید و عروسک خود را روی دستان خود به رقص در می اورد.

تکم یک عروسک چوبی سنتی است و واژه تکم از دو بخش " تک " و "م " تشکیل شده است. " تک " ینی " بز نر قوی هیکل که همیشه در راس گله حرکت می کند و گله را به چراگاه ها و محل های معین هدایت می کند. و چون حالت رهبری مانند را برای گله دارد و در راس است عنوان عروسکی که خبررسان عید است را " تک " می گذارند. "م" ضمیر ملکی اول شخص مفرد است؛ یعنی " بز نر قوی هیکل من ". تکم عروسکی است که روی آن را با پارچه های قرمز رنگ می پوشانند و پولک، سکه ، زنگوله و ایینه به آن نصب می نمایند.

زنگوله و سکه برای ایجاد سرو صدا است تا مردم را از خانه به بیرون بکشاند و در عین حال یک ضربباهنگ برای تکم بوجود می آورد، آیینه نیز نشانگر روشنایی است ؛ البته باید این را نیز گفت که از رنگ قرمز استفاده می شود ؛ زیرا در قدیم لباس و توری سر عروس به رنگ قرمز بوده و با انتخاب این رنگ مردم خواسته اند تا تکم را مانند یک عروس که مظهر شادی و خوشی است بدانند.در اشعار تکمچی افراد به پاک کردن سینه ها از کینه و کدورت خوانده می شوند و همچنین نام حضرت محمد (ص) و حضرت علی (ع ) زیاد تکرا ر می شود ؛ زیرا مردم این نواحی معتقدند که عید سعید غدیر خم با نوروز باستانی مصادف بوده است. در ناحیه شمالی ایران و کناره های دریای خزر نیز عروسکی به نام تکم وجود دارد که موجودی افسانه ای بوده با سه پا و دو شاخ بر سر به شکل دیو که با تکم آذربایجان متفاوت است، رگه هایی از این نمایش عروسکی در اراک و ملایر نیز دیده شده است. اما باید بدانیم که خاستگاه اصلی ان آذربایجان است.

این آیین مزایای بسیاری دارد که مزایای آن ناگفته پیداست اما یکی از معایبی که می تواند داشته باشد همین بحث گرفتن انعام است زیرا ممکن است خانواده ای از نظر مالی آنچنان مشکل داشته باشند که نتوانند به سهولت چیزی را به تکمچی دهند و به دشواری بیافتند.

2-رسم الاوه کردن :
رسم الاوه کردن رمی است که بیشتر در شمال رایج است؛ در واقع همان مالیدن گل به دیوارها توسط روستاییان است که می توان گفت همان حکم نقاشی کردن دیوارها در شهرها را دارد که افراد با این کار فرا رسیدن نوروز را خبر می دهند؛ البته در روستاهای شهرهای دیگر نیز این رسم به گونه های دیگری وجود دارد ؛ مثلا در روستاهای استان همدان آّ گل سفید را به دیوارها می مالند.

در شمال افرادی که سالخورده هستند این کار را به افراد جوان تر می سپارند و و انعامی را به آنان می دهند. این آیین بر خلاف ایین تکمچی انعام را به اجبار بر خاناده ها تحمیل نمی دارد و سالمنی که توان مالی نداشته باشد می تواند از گل مالی دیوارها خودداری نماید و اما اینکه از مزایای دیگر آن این است که دیوار ها تمیز تر می شوند و به نحوی نشاط به خانواده ها داده می شود و افراد سالمند مطمئنا خرسند خواهند بود ازاینکه ببیند هنوز تنها نیستند و افرادی وجود دارند که می توانند به آنان تکیه کنند.

3-مراسم مردگان :
مراسم مردگان از دیگر مراسمی است که در روستاهای شمال برگزار می گردد.بر اساس سنت رایج و باورهای مردم در زمان های قدیم فریدون پادشاه پیشدادی به خونخواهی پدرش جمشید شاه ، ضحاک را در سرزمین مازندران و در دماوند کوه به بند می کشد، مردم خبر این پیروزی را در شب با آتش زدن بوته ها به یکدیگر اطلاع می دهند و فردای آن روز با برپایی جشن و مسابقه کشتی این پیروزی را گرامی می دارند. امروزه مردم روستاهای اطراف امامزاده حسن به امامزاده حسن واقع در سوادکوه می روند و علاوه بر خیرات کردن برای اموات خود و روشن کردن شمع روی مزارها، تماشاگر مسابقه کشتی سنتی لوچر می شوند. در این روز کشتی گیران سوادکوه در این محوطه گرد می آیند و به مصاف هم می روند.در مناطق جلگه ای جشن مردگان در آرامگاه ها برگزار می شود.

مردم عدالتخواه هستند و با این کار نشان می دهند که عدالتخواهی از گذشته تاکنون در رگ و خون آن ها بوده و هست.خیرات دادن برای مردگان چند مزیت دارد هم برای فرد فوت شده خب است و هم اینکه افرادی که خیرات می دهند به یاد مرگ و آخرت می افتند و هم اینکه دل های مردم را به یکدیگر نزدیک می گرداند. با انجام مراسم کشتی هم هیجانات کشتی گیران و هم تماشاچیان تخلیه شده و سرگرم می گردند.

BY روستاپژوهی، توسعه و ایران شناسی