اباطیل

در ۱۹۲۳ با تسلط بلشویک‌ها بر بخارا فطرت از مناصبش برکنار و به روسیه فرستاده می‌شود. او از این پس تا پایان عمر به فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی می‌پردازد. در سال‌های بعد فطرت از پان‌تورانیسم تند و تیزش فاصله گرفته و می‌کوشد تا بار دیگر به تاجیک‌ها نزدیک شود. علت این موضوع را تأسیس جمهوری خودمختار تاجیکستان ذیل ازبکستان در ۱۹۲۴ و سپس استقرار کاملش در ۱۹۲۹ دانسته‌اند که ضربه‌ای کاری به پان‌ترکیست‌ها بود. با این اتفاق تعدادی از روشن‌فکران پان‌ترکیست تاجیک مانند عبدالقادر محی‌الدین‌اف، عبدالواحد منظم و قوره قل ذهنی با کنار گذاشتن عقاید سابق به خدمت جمهوری تاجیکستان درآمدند. از ۱۹۲۵ فطرت موجودیت خلق تاجیک را می‌پذیرد و دوباره دست به کار نگارش به تاجیکی می‌شود؛ هر چند نسبت به آثار ازبکی‌اش در اقلیت می‌ماند. یکی از عوامل مؤثر آن چاپ نشدن آثارش توسط مقامات جمهوری تاجیکستان که از او رنجیده خاطر بودند است.

فطرت در ۱۹۲۷ اولین نمایش‌نامهٔ تاجیکی با عنوان «شورش واسع» را نوشت. در ۱۹۲۹ پیشنهاد تغییر الفبا به سیریلیک را داد که مورد استقبال نوخواهان تاجیک قرار گرفت. در ۱۹۳۴ کتاب قیامت را که پیش‌تر به ازبکی نوشته بود، به فارسی منتشر ساخت که به لحاظ نثر تاجیکی حائز اهمیت است. هم‌چنین پژوهش مهمی به مناسبت هزارهٔ فردوسی انجام داد. در این سال‌ها بین او با ابوالقاسم لاهوتی شاعر ایرانی رابطهٔ دوستی برقرار است. فطرت علی رغم آن که در این زمان فعالیت سیاسی قابل ذکری ندارد، به موج تصفیه‌های استالینی دچار آمد و در ۱۹۳۷ به سبب گرایش پان‌ترکیستی دستگیر و در ۱۹۳۸ در تاشکند کشته شد. آثار فطرت نیز به جز قیامت که اثری طنزآلود و الحادی بود، تا گلاسنوست با عنوان ارتجاعی ممنوع شدند. سرانجام با فروپاشی شوروی، جمهوری ازبکستان از طریق مجموعه‌ای از جشن‌ها، جوایز، بناهای یادبود و نام‌گذاری‌ها به تجلیل از فطرت پرداخت.

www.tg-me.com/us/اباطیل/com.abatilll/34

535 viewsedited  Dec 10, 2023 at 20:27

در ۱۹۲۳ با تسلط بلشویک‌ها بر بخارا فطرت از مناصبش برکنار و به روسیه فرستاده می‌شود. او از این پس تا پایان عمر به فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی می‌پردازد. در سال‌های بعد فطرت از پان‌تورانیسم تند و تیزش فاصله گرفته و می‌کوشد تا بار دیگر به تاجیک‌ها نزدیک شود. علت این موضوع را تأسیس جمهوری خودمختار تاجیکستان ذیل ازبکستان در ۱۹۲۴ و سپس استقرار کاملش در ۱۹۲۹ دانسته‌اند که ضربه‌ای کاری به پان‌ترکیست‌ها بود. با این اتفاق تعدادی از روشن‌فکران پان‌ترکیست تاجیک مانند عبدالقادر محی‌الدین‌اف، عبدالواحد منظم و قوره قل ذهنی با کنار گذاشتن عقاید سابق به خدمت جمهوری تاجیکستان درآمدند. از ۱۹۲۵ فطرت موجودیت خلق تاجیک را می‌پذیرد و دوباره دست به کار نگارش به تاجیکی می‌شود؛ هر چند نسبت به آثار ازبکی‌اش در اقلیت می‌ماند. یکی از عوامل مؤثر آن چاپ نشدن آثارش توسط مقامات جمهوری تاجیکستان که از او رنجیده خاطر بودند است.

فطرت در ۱۹۲۷ اولین نمایش‌نامهٔ تاجیکی با عنوان «شورش واسع» را نوشت. در ۱۹۲۹ پیشنهاد تغییر الفبا به سیریلیک را داد که مورد استقبال نوخواهان تاجیک قرار گرفت. در ۱۹۳۴ کتاب قیامت را که پیش‌تر به ازبکی نوشته بود، به فارسی منتشر ساخت که به لحاظ نثر تاجیکی حائز اهمیت است. هم‌چنین پژوهش مهمی به مناسبت هزارهٔ فردوسی انجام داد. در این سال‌ها بین او با ابوالقاسم لاهوتی شاعر ایرانی رابطهٔ دوستی برقرار است. فطرت علی رغم آن که در این زمان فعالیت سیاسی قابل ذکری ندارد، به موج تصفیه‌های استالینی دچار آمد و در ۱۹۳۷ به سبب گرایش پان‌ترکیستی دستگیر و در ۱۹۳۸ در تاشکند کشته شد. آثار فطرت نیز به جز قیامت که اثری طنزآلود و الحادی بود، تا گلاسنوست با عنوان ارتجاعی ممنوع شدند. سرانجام با فروپاشی شوروی، جمهوری ازبکستان از طریق مجموعه‌ای از جشن‌ها، جوایز، بناهای یادبود و نام‌گذاری‌ها به تجلیل از فطرت پرداخت.

BY اباطیل