tg-me.com/iranboom_ir/43374
Last Update:
دالان سیونیک، و درسی از خسرو انوشیروان
دکتر علی علی‌بابایی درمنی
در اینجا یادآوری درسی از تاریخ کهن ایران خالی از لطف نیست : در سال ۵۶۹ م، امپراتوری گوگ ترک‌ها (حک: ۵۵۲- ۷۴۴م)، که در میانۀ سدۀ ششم میلادی در شمال شرق ایران تاسیس شده بود، سفیری برای ایجاد ارتباط با بیزانس به آن سرزمین گسیل کرد. شاید فرمانروای گوگ ترک‌ها، ایستمی [۱]، در پی آن بود که متحدی قدرتمند در غرب ایران ساسانی بیابد و بیزانسی‌ها هم بی میل نبودند تا در شرق ایران آن روزگار که به هنگام پادشاهی خسرو انوشیروان در اوج قدرت بود، متحدی داشته باشند تا به وقت نیاز از دو سو به ایران هجوم بیاورند. در پی آن بازرگانان سُغدی [۲] که تحت حاکمیت گوگ ترک‌ها قرار گرفته بودند از ایستمی خواستند تا تجارت ابریشم را با ایران آغاز کنند (مناندرِ محافظ [۳]، ص ۱۱). اینکه درست پس از برگشت سفیر ترکان از بیزانس، سغدی‌ها به فکر تجارت ابریشم افتادند، این گمان را به ذهن می‌آورد که مقصد اصلی آنها برای تجارت ابریشم، نه ایران بلکه بیزانس بوده است که ابریشم در آنجا از محبوبیت و قیمت بیشتری در مقایسه با ایران برخوردار بوده است (رضا، ص ۹۵- ۹۷).
برای گشودن راه بازرگانی ابریشم، کاروانی از بازرگانان سغدی به رهبری شخصی به نام مانیاخ [۴] راه ایران را در پیش گرفتند و در تیسفون با خسرو انوشیروان دیدار کردند. به هنگام شنیدن درخواست سغدی‌ها، یکی از شاهزادگان هپتالی[۵] (حک: ۴۴۰- ۵۶۰م) ، به نام کاتولف [۶] که سرزمینش از سوی ترکان اشغال شده بود و شناخت خوبی از ترکان و سغدی‌ها داشت، به انوشیروان مشورت می‌داد. در نتیجۀ مشورت با کاتولف، انوشیروان بر آن شد تا ابریشمِ سغدی‌ها را خریداری کند و در پیش چشمان متحیر آنها به آتش بکشد، تا به آنها بفهماند که خریداری برای ابریشم آنها در ایران وجود ندارد. اما این اقدام انوشیروان، ترک‌ها و سغدی‌ها را از تجارت ابریشم با بیزانس و ایران منصرف نکرد و آنها هیئت دیگری را به ایران فرستادند که آن هیئت نیز کاری از پیش نبرد. سرانجام سغدی‌ها مجبور شدند تا ابریشم خود را از شمال دریای خزر به روم بفرستند که آن راه نیز از طریق اقوام زیرِ نفوذ ایران در قفقاز شمالی برای آنها ناامن شده بود (مناندرِ محافظ، ص ۱۱۳- ۱۲۷).
مناندرِ محافظ (ص ۱۱۳) دلیل مخالفت انوشیروان با گشودن راه بازرگانی ابریشم برای بازرگانان سغدی را نگرانی او از جاسوسی سغدی‌ها برای گوگ ترک‌ها دانسته است. با این حال می‌توان دلایل دیگری را برای این مخالفت انوشیروان بر شمرد :
۱. امپراتوری گوگ ترک با فروش ابریشم به ایرانیان و بیزانس، از ثروت قابل ملاحظه‌ای برخوردار می‌شد و ممکن بود با تجهیز سپاهی قوی تر به مناطق غربی خود یورش برد.
۲. همچنین امپراتور بیزانس می توانست با فروش ابریشم خریداری شده از گوگ ترک ها که در اروپا از محبوبیت بسیاری برخوردار بود به ثروتی هنگفت دست پیدا کند، که در این صورت توازن قوا در نقاط مرزی میان ایران و بیزانس به سود بیزانس بر هم می خورد.
۳. ارتباط بازرگانی میان امپراتوری گوگ ترک‌ها و بیزانس و رد و بدل شدن هیئت‌های سیاسی میان آن دو، به تحکیم روابط شان و برنامه‌ریزی برای ضربه‌زدن به ایران می انجامید.
اینچنین بود که انوشیروان خطر تقویت اتحاد دو دشمن شرقی و غربی خود را با چشم‌پوشی از سود ناچیز تراگذریِ (ترانزیتِ) تجارت ابریشم میان بیزانس و امپراتوری گوگ ترک‌ها از بین برد. در زمانۀ ما نیز هستند گندم نمایان جوفروشی که با نفاق و تزویر، از منافع خیالی ایران در برابر عدم مخالفت با گشایش دالان سیونیک سخن می گویند، ولی ما باید به مانند انوشیروان، در برابر گشایش راهی که از یک سو، صهیونیسم و پان ترکیسم و از سوی دیگر، ناتو را بر ضد ایران به یکدیگر پیوند میدهد، پایداری کنیم.
دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/negahe-
@iranboom_ir
BY ایران بوم
Warning: Undefined variable $i in /var/www/tg-me/post.php on line 280
Share with your friend now:
tg-me.com/iranboom_ir/43374