tg-me.com/kalam_shia/600
Last Update:
آقا حسین خوانساری چنین مطلبی ندارد!
رضا پورجوادی:
آقا حسین خوانساری، شیخ الاسلام اصفهان در دوره شاه سلیمان صفوی، معتقد بود هیچ دلیل عقلی برای یگانگی خدا وجود ندارد.
✦༅✿༅✦═༅༅═┅──
اگر مراد مطلب موجود در حاشیه شفا، ذیل شبهه ابن‌کمونه است، در آنجا پس از نقل ادله فلاسفه در وحدت واجب الوجود، در مقام مستشکل ایراداتی را بر تبیین فلاسفه و از جمله ملاصدرا وارد می‌کند و سپس بیان می‌کند که:
«و اذ عرفت هذا فنقول أنّ هذه الایرادات یندفع بتمهید مقدمتین:» آقا حسین خوانساری، الحاشیة علی الشفاء، ص۲۸۳
یعنی صریحا بیان می‌کند که ایرادات و اشکالات به محال بودن تعدد خدایان وارد نیست و خدا واحد است؛ اما نه با تبیینی که فلاسفه کرده‌اند بلکه با دو مقدمه‌ای که خود او ذکر می‌کند.
و بعد از ذکر ادله خود بر وحدت و یگانگی خدا می‌نویسد:
«وبعد تمهید هاتین المقدمتین دفع الایرادات بالتمام علی طرف التمام، اذا ملّخص الکلام حینئذ بعد التطویلات والزوائد أنّ هذا المعني الواحد الحقيقي للماهية سواء کان معني جنسیاً أو نوعیاً تعیّنه إمّا بذاته فیلزم انحصاره في فرد وهو ظاهرا و إمّا بغیره فیلزم حینئذ محذوران:» آقا حسین خوانساری، الحاشیة علی الشفاء، ص۲۸۴
تصریح می‌کند که انحصار خداوند _که واحد حقیقی است_ در یک فرد ظاهر و واضح است و اگر غیر از این را قائل باشیم دو محذور پیش می‌آید.
لذا معلوم نیست این نسبت را چگونه به ایشان داده‌اند!
در انتها نیز بیان می‌کند که اصلا برای اثبات یگانگی خداوند و محال بودن تعدد خدایان دلایل نقلی کفایت می‌کند؛ و اشاره می‌کند که توحید و یگانگی خداوند از ضروریات دین است که دلایلی عقلیه‌ای که در قرآن و روایات آمده بر آن دلالت دارد؛ از جمله آیه: لوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا. و در انتها می‌گوید اگر برهان بودن قبیل این آیات را هم نپذیرید، باز هم در اقناع نفس بهتر از ادله فلاسفه می‌باشد، و امر [محال بودن تعدد خدایان] واضح است، ولو کره المشرکون. آقا حسین خوانساری، الحاشیة علی الشفاء، ص۲۹۶
▪️لازم به ذکر است، نگارنده به همراه زابینه اشمیتکه در کتاب «فیلسوف یهودی بغداد»، پاورقی ص۶۷ نیز همین ادعا را درباره آقا حسین خوانساری تکرار کرده بودند.
@kalam_shia
BY |بررسی‌های کلامی|
Share with your friend now:
tg-me.com/kalam_shia/600