Әлифбалар алмашынуы бары тик советлар чире генә булмаган. Гомумән, ХХ гасырда Аурупа мәдәнияте йогынтысында бик күп телләрнең әлифбалары алмашына. Шул исәптән, малай теленеке дә.
Ислам таралгач, малай теле өчен «әбҗәд җави» جاوي) дип аталган гарәп графикасындагы әлифба кулланылган. Татар телендәге кебек үк, ул әлифбада төп гарәп хәрефләреннән тыш өстәмә символлар да булган. Мәсәлән, татарча پ хәрефе урынына ڤ язылган, ݣ урынына ڠ һ.б.
“Җави” сүзе гарәпчә الجزائر الجاوي (Җави [Нусантара] утраулары) дигәннән килеп чыга икән. Җави язуы, малай теленнән тыш, Нусантара архипелагының башка бик күп телләре өчен төп графика булып торган.
ХХ гасырда малай теле латин графикасына күчерелә.
2019 нчы елда Малайзиядә мәктәпләрдә җави язуын укытуга бәйле низаг чыга. Җави язуы мәктәпләрдә мәҗбүри укытылачак дигән хәбәр чыккач, ата-аналар комитетлары (бөтен җирдә дә шул бер үк инде алар) “исламлаштырудан” куркып, җави язуын укытуны ихтиярига һәм мәктәпләрдәге ата-аналар комитетлары сайлавына калдыра. Моңа җавап буларак илнең кайбер өлкәләре җави язуын рәсми документларында куллана башлый. Кайбер төбәкләрдә җави әлифбасын куллануны тәэмин итү чаралары да күрелә: оешмалар элмә такталарын, төрле билбордларны җави язуында башкарырга тиеш дигән кануннар кабул ителә. Брунейда һәм Малайзиянең кайбер өлкәләрендә җави язуы латин графикасы белән беррәттән рәсми дип санала.
Беренче чиратта, чынлап та, бу карарны дин эшләре буенча җаваплылар, дини оешмалар тормышка ашыра башлый. “Бик күп балалар җави белән таныш булмаганга, ул язуны укый алмый. Җави язуын рәсми дәрәҗәдә куллана башлавыбыз бу мәсьәләнең бер чишү юлы булып торачак”, – дип әйтелә.
Без дә булдырабызмы?
Ислам таралгач, малай теле өчен «әбҗәд җави» جاوي) дип аталган гарәп графикасындагы әлифба кулланылган. Татар телендәге кебек үк, ул әлифбада төп гарәп хәрефләреннән тыш өстәмә символлар да булган. Мәсәлән, татарча پ хәрефе урынына ڤ язылган, ݣ урынына ڠ һ.б.
“Җави” сүзе гарәпчә الجزائر الجاوي (Җави [Нусантара] утраулары) дигәннән килеп чыга икән. Җави язуы, малай теленнән тыш, Нусантара архипелагының башка бик күп телләре өчен төп графика булып торган.
ХХ гасырда малай теле латин графикасына күчерелә.
2019 нчы елда Малайзиядә мәктәпләрдә җави язуын укытуга бәйле низаг чыга. Җави язуы мәктәпләрдә мәҗбүри укытылачак дигән хәбәр чыккач, ата-аналар комитетлары (бөтен җирдә дә шул бер үк инде алар) “исламлаштырудан” куркып, җави язуын укытуны ихтиярига һәм мәктәпләрдәге ата-аналар комитетлары сайлавына калдыра. Моңа җавап буларак илнең кайбер өлкәләре җави язуын рәсми документларында куллана башлый. Кайбер төбәкләрдә җави әлифбасын куллануны тәэмин итү чаралары да күрелә: оешмалар элмә такталарын, төрле билбордларны җави язуында башкарырга тиеш дигән кануннар кабул ителә. Брунейда һәм Малайзиянең кайбер өлкәләрендә җави язуы латин графикасы белән беррәттән рәсми дип санала.
Беренче чиратта, чынлап та, бу карарны дин эшләре буенча җаваплылар, дини оешмалар тормышка ашыра башлый. “Бик күп балалар җави белән таныш булмаганга, ул язуны укый алмый. Җави язуын рәсми дәрәҗәдә куллана башлавыбыз бу мәсьәләнең бер чишү юлы булып торачак”, – дип әйтелә.
Без дә булдырабызмы?
tg-me.com/mektupler/1034
Create:
Last Update:
Last Update:
Әлифбалар алмашынуы бары тик советлар чире генә булмаган. Гомумән, ХХ гасырда Аурупа мәдәнияте йогынтысында бик күп телләрнең әлифбалары алмашына. Шул исәптән, малай теленеке дә.
Ислам таралгач, малай теле өчен «әбҗәд җави» جاوي) дип аталган гарәп графикасындагы әлифба кулланылган. Татар телендәге кебек үк, ул әлифбада төп гарәп хәрефләреннән тыш өстәмә символлар да булган. Мәсәлән, татарча پ хәрефе урынына ڤ язылган, ݣ урынына ڠ һ.б.
“Җави” сүзе гарәпчә الجزائر الجاوي (Җави [Нусантара] утраулары) дигәннән килеп чыга икән. Җави язуы, малай теленнән тыш, Нусантара архипелагының башка бик күп телләре өчен төп графика булып торган.
ХХ гасырда малай теле латин графикасына күчерелә.
2019 нчы елда Малайзиядә мәктәпләрдә җави язуын укытуга бәйле низаг чыга. Җави язуы мәктәпләрдә мәҗбүри укытылачак дигән хәбәр чыккач, ата-аналар комитетлары (бөтен җирдә дә шул бер үк инде алар) “исламлаштырудан” куркып, җави язуын укытуны ихтиярига һәм мәктәпләрдәге ата-аналар комитетлары сайлавына калдыра. Моңа җавап буларак илнең кайбер өлкәләре җави язуын рәсми документларында куллана башлый. Кайбер төбәкләрдә җави әлифбасын куллануны тәэмин итү чаралары да күрелә: оешмалар элмә такталарын, төрле билбордларны җави язуында башкарырга тиеш дигән кануннар кабул ителә. Брунейда һәм Малайзиянең кайбер өлкәләрендә җави язуы латин графикасы белән беррәттән рәсми дип санала.
Беренче чиратта, чынлап та, бу карарны дин эшләре буенча җаваплылар, дини оешмалар тормышка ашыра башлый. “Бик күп балалар җави белән таныш булмаганга, ул язуны укый алмый. Җави язуын рәсми дәрәҗәдә куллана башлавыбыз бу мәсьәләнең бер чишү юлы булып торачак”, – дип әйтелә.
Без дә булдырабызмы?
Ислам таралгач, малай теле өчен «әбҗәд җави» جاوي) дип аталган гарәп графикасындагы әлифба кулланылган. Татар телендәге кебек үк, ул әлифбада төп гарәп хәрефләреннән тыш өстәмә символлар да булган. Мәсәлән, татарча پ хәрефе урынына ڤ язылган, ݣ урынына ڠ һ.б.
“Җави” сүзе гарәпчә الجزائر الجاوي (Җави [Нусантара] утраулары) дигәннән килеп чыга икән. Җави язуы, малай теленнән тыш, Нусантара архипелагының башка бик күп телләре өчен төп графика булып торган.
ХХ гасырда малай теле латин графикасына күчерелә.
2019 нчы елда Малайзиядә мәктәпләрдә җави язуын укытуга бәйле низаг чыга. Җави язуы мәктәпләрдә мәҗбүри укытылачак дигән хәбәр чыккач, ата-аналар комитетлары (бөтен җирдә дә шул бер үк инде алар) “исламлаштырудан” куркып, җави язуын укытуны ихтиярига һәм мәктәпләрдәге ата-аналар комитетлары сайлавына калдыра. Моңа җавап буларак илнең кайбер өлкәләре җави язуын рәсми документларында куллана башлый. Кайбер төбәкләрдә җави әлифбасын куллануны тәэмин итү чаралары да күрелә: оешмалар элмә такталарын, төрле билбордларны җави язуында башкарырга тиеш дигән кануннар кабул ителә. Брунейда һәм Малайзиянең кайбер өлкәләрендә җави язуы латин графикасы белән беррәттән рәсми дип санала.
Беренче чиратта, чынлап та, бу карарны дин эшләре буенча җаваплылар, дини оешмалар тормышка ашыра башлый. “Бик күп балалар җави белән таныш булмаганга, ул язуны укый алмый. Җави язуын рәсми дәрәҗәдә куллана башлавыбыз бу мәсьәләнең бер чишү юлы булып торачак”, – дип әйтелә.
Без дә булдырабызмы?
BY Мәктүпләр / مكتوبلر
Share with your friend now:
tg-me.com/mektupler/1034