🔻 درباره شانیدار، نئاندرتالی که در کردستان عراق پیدا شد

بقایای این زن نئاندرتال در غاری در کردستان باشور پیدا شده که حدود ۲ ساعت با مرز ایران فاصله داره. این استخوان‌ها سال ۲۰۱۸ پیدا شدن و قدمتش به ۷۵ هزار سال پیش برمیگرده. اینجا به چند نکته درباره این استخوان‌ها اشاره می‌کنم.

وقتی که پیداش کردن، جمجمه‌ش توسط سنگ‌ها خرد شده بوده و از اونجایی که ده‌ها هزار سال از قدمتش می‌گذشته، رسوب زیادی این استخوان رو در بر گرفته بود بطوری که ضخامتش به چیزی حدود ۱ اینچ می‌رسید. جمجمه‌ش حدود ۲۰۰ قطعه شده بود.

اما طی این پنج سالی که از این ماجرا میگذره، محققان با زحمت زیادی جمجمه‌ی این زن نئاندرتال رو دوباره تکه تکه کنار هم قرار دادن دادن و بهم چسبوندن و این تصویر بازسازی شده‌ی سه بعدی که می‌بینید، شمایلیه از این زن که اسمش رو گذاشتن شانیدار زد که شانیدار همون اسم غاره.

نئاندرتالهای تقریبا ۴۰ هزار سال پیش از صحنه‌ی زمین ناپدید شدن. جمجمه‌ی نئاندرتالها و انسانها متفاوتن. جمجمه‌ی نئاندرتالها در قسمت ابرو برجستگی درشت‌تری داره و چونه‌ی کوچیکتری هم دارن. و اینکه قسمت میانی صورت نئاندرتالها برجسه‌تره که باعث میشه بینی‌شون بزرگتر دیده بشه.
بعد از کشف این بقایا تو غار شانیدار، از یک چسب مخصوصی برای جدا کردن قطعه‌های استخوان و رسوب متصل به اونا از محیط غار استفاده کردن. اینارو به صورت بلوک‌های کوچیکی از رسوب و استخوان توی یک فویل پیچیدن و با دقت از غار بیرون آوردن. بعدش اینا رو به دانشگاه کمبریج منتقل کردن.

حدود ۹ ماه تمیز کردن و متصل کردن این قطعات بهم طول کشیده. یه چیزی شبیه به یک پازل بوده که باید خیلی دقیق جای این تکه‌ها رو پیدا میکردن. بعدش اسکن کردن و یک طرح اولیه از صورتش در آوردن و بعدتر براش پوست و مو و چشم و ویژگی‌های دیگه به این طرح اضافه کردن.

این بازسازی انقدر زنده و خوب اجرا شد که اگه این نئاندرتال زنده می‌شد و لباس می‌پوشید و از کنار شما رد می‌شد، به احتمال زیاد نظر شما رو به خودش جلب نمیکرد. اما در این بین، محققان سعی کردن با تکیه بر این بقایا، سرنخ‌هایی در مورد هویت شانیدار زد رو هم پیدا کنن.

اومدن از پروتئین‌های مینای دندان و اندازه‌ی استخوان‌هاش برای تعیین جنسیتش و از دندان‌هاش برای تعیین سنش استفاده کردن. احتمال میدن که این زن أواسط دهه‌ی ۴۰ زندگیش بوده و شاید هم بزرگتر. استخوان‌ها هم نشون میده که چیزی حدود ۱۵۰ سانتی‌متر قد داشته.

و میگن این شخص کسی بوده که نسبتا عمر طولانی داشته و بخاطر همین، از نظر تجربه، ممکنه از افراد مهم قبیله‌ش بوده باشه. مشخص شده که برخی از دندان‌های جلویی شانیدار تا ریشه‌هاشون ساییده شده بودن که نشون میده از دندونهاش کار می‌کشیده.

مثل یک دست سوم، بخصوص برای پرداخت پوست حیوانات، اونا رو به دندون میگرفته و با دستهاش مشغول میشده. شانیدار همچنین نکته‌هایی رو در مورد فرهنگ و رفتار نئاندرتالها هم به محققا نشون داد. مثلا در زمان مرگ، به نظر می‌رسه که جسدش رو تو یک آبکندی یا خندق قرار دادن

دادن که طی زمان بخاطر جریان آب ایجاد شده ولی بعدتر اون رو با دست گودتر کرده بودن. بدنش رو به کناره‌ی خندق تکیه داده بودن و دست چپش زیر سرش حلقه شده بود. همچنین یه سنگ رو مثل کوسن گذاشته بودن پشت سرش.

شانیدار در دسته‌ای از اجساد نئاندرتال پیدا شد که به نظر میرسه همگی در یک زمان در اون غار دفن شدن. بقایاشون پشت یک صخره‌ی عمودی بلندی پیدا شد. شاید نئاندرتالها زمانهایی که برای تدفین آدم‌هاشون به این غار برمی‌گشتن، از این سنگ به عنوان یک نشانه استفاده میکردن.

نکته‌ی دیگه اینکه محققی به نام کریس هانت که روی این محل تحقیقاتی انجام داده میگه قراردادن این افراد کنار همدیگه توی این غار، نشون میده که قبل از مرگ این زن، انگار به اطرافیان گفتن که این نقطه‌ی مشخص، جای مادربزرگتونه. یعنی از قبل قبرش رو مشخص کرده بودن.

کنار شانیدار، نئاندرتال مذکری هم پیدا شده که از ناحیه‌ی دست فلج بوده. این حدس رو هم میزنن که به احتمال زیاد این مرد تا حدی نابینا و ناشنوا هم بوده و مابین ۴۰ تا ۵۰ سال عمر کرده. اینا نشون میده که ظاهرا کسی ازش مراقبت میکرده.

در کل این شواهد نشون میده که این گونه‌ی هومو نئاندرتانسیس، گونه‌ای همدل بودن. علاوه بر این موارد، تونستن تکه‌هایی میکروسکوپبی از مواد غذایی زغالی مثل آجیل و علف و دانه‌های وحشی تو خاک نزدیک این بقایا پیدا کنن. اینا مشخص می‌کنه که ظاهرا نئاندرتالها در همون نزدیکی

غذا هم می‌پختن و کلا اون اطراف می‌پلیکدن. استفاده‌ی مداوم و چند باره از مکان‌ها هم در زندگی و هم در مرگ یک شاخصه‌ی مهم برای نئاندرتالهاست. خیلی از چیزهایی که ما به عنوان ویژگیهای منحصربفرد انسانی در نظر می‌گیریم، مدت‌ها قبل از ظهور ما وجود داشتن.
✅@Geologsoftware
▫️منبع
▫️تریلر مستند نت‌فلیکس درباره این ماجرا