🍁 هایکوی مرگ
     ( شعر احتضار )

مرگ و زندگی دو روی حیات است.
مرگ اندیشی یکی از موتیف های شعر در ادبیات و زبان ملل مختلف است که در ادبیات کلاسیک و معاصر فارسی نیز در بین آثار مختلف شاعرها و نویسندگان بارها با وضعیت مرگ اندیشی و بن مایه ی توجه به مرگ روبرو شده ایم.

در ادبیات و فرهنگ ژاپن و چین، شعر مرگ در حوزه ی معناشناختی و مفهوم گرایی و حتا موعد و حالات سرایش، هویتی مستقل یافته است . به ویژه شعری که سوای مرگ اندیشی ، در حال احتضار و در بستر مرگ و یا اندکی پیش از مرگ سروده می شود که چکیده ی  شوق آنها در زیارت فرشته ی مرگ است که به اختصار شعر مرگ یا شعر #احتضار Death Poem نامیده میشود که شرح حالات درونی شاعر است و بیانگر حس و حال و گاه شوق شاعر به لحظه ی رهایی . کما اینکه در ادبیات ژاپن و هایکوهای مرگ گویی انسان ها بیشتر با زیبادیدن واقعیت و با آغوش باز و به سادگی پذیرای مرگ شده اند.

شعرهای مرگ اغلب طبیعت گرا و مطابق با آموزه های بودیسم Buddhism و شینتو Shinto است. به استثنای کهن ترین آثار ، در شعر مرگ آشکارا به مرگ اشاره نمی شود، بلکه کلماتی چون غروب، پاییز و باران شکوفه های گیلاس به کار برده می شود که بیانگر ناپایداری زندگی ست..

در #سپوکو و یا هاراکیری (آیین خودکشی ژاپنی ) نیز سرودن شعر مرگ مرسوم بوده است. اغلب این نوع شعر مرگ را به شکل #تانکا سروده اند.

شعرهای مرگ به شکل هایکو نیز برای اولین بار در قرن شانزدهم سروده شد. نوشتن شعر مرگ در دوران می جی رواج بیشتری یافت. شعرهای مرگ در بیشتر منابع کهن ژاپن از جمله کوجی کی و #مانیوشو دیده می شود. در شعر ژاپنی بویژه در هایکو؛ استفاده از تصاویر طبیعت و فصل واژه ها مهم است. درشعر مرگ نیز واژه هایی هست که نشان می دهد شاعر در چه فصلی درگذشته است.


https://www.tg-me.com/joinchat-BavCQDxFz89fojtk7HfCbg

🍁 #آیو_سوگی
(یا اینو سوگی ؛  اینو Iio نام خانوادگی است)

Iio Sōgi, (or Inō Sōgi)

宗祇

تولد: ۱۴۲۱ - استان کیی Kii  یا (اومی Ōmi )

وفات: ۱ سپتامبر ۱۵۰۲ _ هاکونه Hakone _ کاناگاوا Kanagawa

شاعر ژاپنی و استاد رنگا در دوره موروماچی که عموماً با نام سوگی Sōgi شناخته می‌شود. در معبد شوکوجی در کیوتو راهب ذن بود. شعر #واکا و #رنگا را آموخت و در 30 سالگی به یک شاعر حرفه ای رنگا تبدیل شد.

در طول سفرهایش به تقریباً هر گوشه ژاپن، مورد استقبال قدرتمندترین شخصیت های سیاسی، نظامی و ادبی زمان خود قرار گرفت و بیش از هر شاعر هم نسل خود شاگرد تربیت کرد.

شوگان آن زمان، یوشیهیسا آشیکاگا، او را "قاضی رنگا کایشو"، بالاترین مقام استاد رنگا، منصوب کرد و دربار امپراتوری (امپراتور گوتسوشیمیکادو) او را "Hana no moto" نامید. به او بالاترین عنوان داده شد و به عنوان استاد رنگا به بالاترین رتبه رسید.


🔹 عکس: پرتره #سوگی واقع در موزه یاماگوچی در استان یاماگوچی)

Yamaguchi Museum

@Shintaishi

🔸 #رنگا ( 連歌 Renga ) شعری است که دو یا چند شاعر با نوشتن بیت های متناوب برای خلق یک شعر با یکدیگر همکاری می‌کنند. سرایندگان به ترتیب بندهایی ۱۷ هجائی (۵و۷و۵) و ۱۴ هجائی (۷و۷) اضافه می‌کنند تا کل شعر که ۱۰۰ بند است کامل شود. «رنگا» به لحاظ آکادمیک شعر معتبری بود. برخاسته از سنت درباری واکا، رنگا توسط طبقه جنگجو و همچنین درباریان پرورش داده شد و برخی از بهترین شاعران رنگا، مانند سوگی، مردم عادی بودند.

#سوگی را بزرگترین استاد رنگا می‌دانند، دو اثر معروف او «سه شاعر در میناز» ۱۴۸۸ و «سه شاعر در یویاما» ۱۴۹۱ هستند.

این شاعر برجسته بیش از 90 اثر از خود به جای گذاشته است (گلچین، یادداشت های روزانه، نقدهای شعری و راهنما و غیره). او قبل از مرگش "سوگی تنها" را نوشت که بیشتر شامل خاطرات اوست.

@Shintaishi

#سوگی در کنار سایگیو Saigyō و ماتسو باشو به عنوان یکی از سه شاعر سرگردان شناخته می شود .
عمر سوگی اما در طول سفرهایش در ۸۲ سالگی در معبد سونجی در هاکون-یوموتو به سر آمد. جسد او توسط شاگردانش در معبد جورینجی، معبدی در نزدیکی دامنه کوه فوجی که سوگی آن را دوست داشت، به خاک سپرده شد.

🔹 عکس: #سوگی در حال نوشتن دوبیتی برای یک روح
اوکی یوئه از #تسوکیکا_یوشیتوشی

Tsukika Yoshitoshi
月岡 芳年 (1839 – 1892 )

@Shintaishi

🍁 او را در اين زمين به خاك می كنم
      ولی آيا ممكن است
     كه از او فرزندی بشكفد ؟


   #ئونيتسورا

در مرگ پسرش سرود.


📚#هایکو
     شعر ژاپنی از آغاز تا امروز
برگردانِ احمد شاملو   ع.پاشایی

@Shintaishi

🔸 #اوئجیما_اونیتسورا معتقد بود که بهترین راه برای یادگیری و نوشتن هایکو این است که ابتدا از معلم خود تقلید کنید و سپس سبک خود را توسعه دهید. #صداقت و #اخلاص را کلید انسانیت و شعر می‌دانست و بر به کارگیری بهترین اصول شعر کلاسیک ژاپنی در هایکو تاکید می‌کرد تا از کیفیت هنری آن اطمینان حاصل شود.

@Shintaishi

🍁 اگرت یكی باز پرسد
     «سوْكان را چه پیشامده‏ است؟»
     بگوی
     «كاری را
     به جهان دیگر رفته!»

#سوْكان


این شعرِ مرگ، هایكوُ نیست بلكه كیوكا است. سوْكان از آن شاعرانی است كه میان هایكوُ و طنز رابطه‏ ای بنیادی برقرار كرده‏ است.
طنز عنصر تفكیك‌ناپذیر شعر است. سَبُكی، سرراستی، فقدان احساساتی‌ـ گری، و پارادوكس بنیادی كه جایی در هر هایكوُیی پنهان است. اگر طنز را تأكیدكنید سِن‌ریوُ  نوشته‌اید، و اگر بیشتر به شعر توجّه داشته ‌باشید هایكوُ سروده‌اید.


📚#هایکو
     شعر ژاپنی از آغاز تا امروز
برگردانِ احمد شاملو   ع.پاشایی

@Shintaishi

If anyone asks you where Sukan is,
please tell them
Sukan is in another world for 'Yu'

🔸 «یو»(Yu) به معنای «کسب و کار» در اینجا به عنوان جناس استفاده می‌شود.

🍁 #یامازاکی_سوکان

Yamazaki Sōkan
山崎宗鑑

تولد: ۱۴۶۵ - دهکده شینا، ناحیه کوریتا، استان اومی Ōmi

وفات: ۱۷ نوامبر ۱۵۵۳ - Kanonji, Kagawa

شاعر ژاپنی رنگا و هایکای haikai از نوادگان یوشیکیو ساساکی که نام اصلی اش شینا نوریشیگه 志那 範重 بود. او را یاسابورو نیز می نامیدند.

این شاعر که در ابتدا به عنوان خطاط دربار برای نهمین شوگون موروماچی، آشیکاگا یوشیهیسا خدمت می کرد. پس از مرگ شوگون در جنگ به سال 1489 ناپایداری جهان را احساس کرد، راهب بودایی شد و گوشه نشینی اختیار کرد. او با سفر به آماگاساکی در استان ستسو و سپس روستای تاکیگی در استان یاماشیرو، سرانجام در مکانی به نام یامازاکی ساکن شد. در کرانه های رودخانه یودوگاوا با تأسیس محل اقامت خود، که آن را تایگتسو-آن نامید، نام یامازاکی سوکان را برگزید.

سوکان در سال 1523 یامازاکی را ترک کرد و در شهر کانونجی Kan'onji در استان سانوکی ساکن شد. او در محوطه معبد کوشوجی برای خود اقامتگاهی به نام ایچیا_آن Ichiya-an ساخت [در لغت به معنای خلوتگاه برای یک شب اقامت] و بقیه عمرش را در آنجا صرف سرودن شعر کرد.
🔻

🔸 #سوکان_یامازاکی ابتدا آرزو داشت استاد رنگا شود و با سوگی و سوچو در ارتباط بود، اما دنیای اشرافی و سنتی رنگا برای سوکان که حس شوخ طبعی داشت مناسب نبود. او به دنبال سبکی آزادتر بود  و قدم به دنیای هایکای گذاشت.
در آن زمان هایکای هنوز کاملاً مستقل از رنگا نبود و به عنوان سرگرمی برای رنگا تلقی می شد. هنرمندان محافظه‌کار رنگا سبک و هایکوی سوکان را ناپسند و مضحک مورد انتقاد قرار دادند.
او سه سطر اول یک بیت پیوندی را که از پنج، هفت و پنج هجا تشکیل شده بود جدا کرد و از آن شعری مستقل به نام هایکای ساخت که بعدها به هایکو تبدیل شد.

اگرچه اشعار او در ابتدا به طور گسترده توزیع نشد، به زودی در متنی به نام دایتسوکوباشو Daitsukubashū جمع آوری شد. مجموعه Inu-tsukuba-shū (犬筑波集)، گلچین مهم دیگری از رنگا و هایکای است که شاهکارهای سوکان را معرفی میکند. سبک تصفیه نشده و جسارت آمیز او تأثیرگذار و الهام بخش توسعه سبک شعر دانرین danrin 談林 بود که در اوایل قرن هفدهم ظهور کرد.
سوکان را همراه با موریتاکه آراکیدا بنیانگذار هایکای می نامند.

🔸 سوکان به عنوان خطاط نیز شناخته می شد و سبک خوشنویسی او از تاکاکو، استاد مکتب سونن نشأت می گرفت و بعدها به دلیل ضربات قلم موی خشن و آزادانه اش به «مکتب سوکان» معروف شد.

سوکان پس از کسب درجه ای از شهرت و ثروت به خاطر اشعار و خوشنویسی خود در سال 1553 بر اثر بیماری کورَک درگذشت.

@Shintaishi

🍁 بجنب، ای گور!
     بادِ خزان
     صدای گریه‌ی من است.

#باشوْ


همه‌گونه طنزی را در تجربه‌های ذن و هایكوُ می‌توان ‌دید. طنزی که گاه ناآشكار است. عمیق‌تر از چیزی است كه ناهشیارِ جان ما نامیده ‌شده، در فراسوی آن است، یعنی در قلمروی كه چیزی آن‌جا هست و در عین حال آن‌جا نیست، و باز در همان آن، آن‌جا هست.

این شعر در مرگ ئیشّوْ شاعر معاصر باشوْ سروده ‌شده. شاید درباره‌ی این شعر به این شكل فكركنیم: ایمان ما كوه را ازجا می‌كَنَد. عشق ما خورشید و ستارگان را از جا حركت ‌می‌دهد. طبیعت با اندوه شدید ما مهربان است، و گور در تندباد خزان كه با آه‌كشیدن ما یگانه است می‌لرزد.
شاید باد بوزد و شاید سخت بگرید، امّا گور تكان نخواهد خورد. ایمان ما لانه‌ی كبوتر را نخواهد جنباند تا چه رسد به كوه را. خورشید بر عادل و ظالم خواهد درخشید.
ما یقین ‌داریم كه پیرامون هرچیزی، چیزی غریب‌گونه یا بنیادی هست و هنگامی كه این تناقض كیفیت عمیق و شاعرانه‌یی بگیرد، و هنگامی كه كُل آن چیز بر ما نمودار شود و ما راست از میان آن به آن ‌سوی دیگرش نگاه كنیم، با شادی مهارناپذیری می‌گرییم و با اندوه بسیار می‌خندیم.
هر خنده‌یی، هر خنده‌ی از ته دل، تاحدّی دریافت حقیقتی است كه جان معمولی با دل پراكنده و عقلیت مسلط‌اش هرگز نمی‌تواند به آن برسد، امّا می‌تواند همیشه از آن بگریزد یا آن را تیره دارد. این عجیب است كه می‌خواهیم از جهانی آزاد و رها باشیم كه از سوی دیگر واقعاً می‌خواهیم به هر شكلی كه شده در آن زندگی‌ كنیم.

📚#هایکو
     شعر ژاپنی از آغاز تا امروز
برگردانِ احمد شاملو   ع.پاشایی

@Shintaishi

✅ این هایکو بار دیگر در همین کتاب با جابجایی سطرهای دوم و سوم آمده است؛

🍁 بجنب، ای گور!
     صدای گریه‌‌ی من است
     بادِ خزان.

[ئیشّوْ شاعر برجسته‌‌ی كانازاوایی ‌‌است كه در ششم نوامبر ۱۶۸۸ در ۳۶ سالگی درگذشت.]

🔸 نوستالژی در ژاپن دو گونه ی اصلی دارد:
حسرتخواری برای زادگاهِ روستایی (که بیشتر شهرنشینان ژاپنی دو نسل است که از آن کنده شده اند) و حسرت خوردن برای توکیوی شیک با خصوصیات جهان-وطنی.
زندگی اُزو حول اشتیاق دوم بنا شد. او که در فوکوگاوا به دنیا آمده و همانجا بزرگ شده بود، از ابتدا یک #شیتاماچی یا "ناف شهری" بود.

📚 اُزو و بوطیقای سینما


#یاسوجیرو_ازو  小津 安二郎

#Yasujirō_Ozu

🎂    :  12    دسامبر    1903
وفات :  12    دسامبر    1963


🍁 https://www.tg-me.com/joinchat-BavCQDxFz89fojtk7HfCbg

🍁 عمرم،
     امروز شاید پدیدار شود
     چون نیلوفر، افسوس!

#موری‏تاكه

شعر مرگ او


📚#هایکو
     شعر ژاپنی از آغاز تا امروز
برگردانِ احمد شاملو   ع.پاشایی

🔹 عکس: بنای یادبود آراکیدا موریتاکه در معبد بزرگ ایسه Ise

@Shintaishi