tg-me.com/macrobs/51
Last Update:
Нефть бозорида “нарх уруши” якунига етяпти(ми)?
Глобал товарлар бор муаммоси ҳам, шовқини ҳам, дунё иқтисодига таъсири ҳам глобал. Шунақа товарлардан бири нефть ҳисобланади. Олдин тўҳталганимиздек, жаҳон бозорида нефтнинг нархи тушиши ортидан, ОПЕК+ нефть ишлаб чиқариш таклфини камайтириш бўйича келишувга эриша олмаган эди. Бу ҳам камлик қилганидек, Саудия қироллиги нефт бозорини эгаллаш бўйича уруш эълон қилиб, ҳолатни янада ёмонлаштирганди.
Иккита йирик факторлар – COVID-19 натижасида нефтга бўлган глобал талабнинг пасайиши ва нефт ишлаб чиқариш ҳажмининг ортиши ортидан нефтнинг нарҳи март ойининг ўзида 50% дан юқорироққа пастлаган эди. Ҳаттоки, айрим бозорларда нефтнинг нархи манфий қийматни қайд этди яъни, нефть сотиб олувчига нефтга қўшиб пул ҳам беришди.
Нефть бозоридаги келгуси ҳолат қандай бўлади?
Нефть нархига биринчи навбатда фундаментал факторлар – унга бўлган талаб ва таклиф таъсир кўрсатади.
Талаб нуқтаи назардан қараганда, нефт истеъмоли дунё иқтисоди қандай ўсишига боғлиқ. Кўплаб прогнозларга кўра, 2020 йил глобал ЯИМ ўсиш сурати 0% ва ҳаттоки, манфий бўлиши мумкин. Бундай сценарийда 2008 йилдан кейин 1-маротаба нефт истеъмоли йиллик ҳисобда пасаяди. Бошқа факторларни ҳисобга олмаган ҳолда ҳам, экспертлар дунё бўйича иқтисодий фаолликнинг пасайиши натижасида нефт нархи яқин ойларда 30 доллардан кўтарилмаслигини прогноз қилмоқда.
Таклиф омилига эътибор берсак, бу ерда жуда кўп нарса ОПЕК+ нинг нефт ишлаб чиқаришни камайтириш бўйича келгусидаги келишувига боғлиқ. Расман 1 апрелдан бошлаб ОПЕК+ нинг нефт ишлаб чиқаришни камайтириш бўйича 3 йил давом этган келишуви якунига етди. Россияга нефт нархи бўйича “уруш” очган Саудия қироллиги апрел ойидан бошлаб кунлик ишлаб чиқариш ҳажмини максимум 12 млн баррельга етказиб, бозорни эгаллашни мақсад қилган эди.
Бироқ, вақт ўтган сари ойдинлашмоқдаки, Саудия томонидан бундай ҳатти ҳаракатини амалга ошириш имконсиз. Биринчидан, бугунги кунда шундоғам нефтнинг кунлик таклифи талабдан 20 миллион баррельга кўп. Иккинчидан, нефтни сақлаш муаммога айланмоқда, яъни қазиб чиқарилган нефтни сақлашга етарли “омбор” мавжуд эмас. Учинчидан, нефт нархининг бундай паст бўлишидан АҚШ ҳам манфаатдор эмас. Сабаби, жуда кўп АҚШ нефть компаниялари инқирозга учраши мумкин. Шунинг учун, АҚШ президенти ҳам вазиятга аралашишни бошлади. Куни кеча АҚШ президенти Трапм Твиттердаги саҳифасида Саудия ва Россия нефт ишлаб чиқариш ҳажмини камайтиришини кутаётганини маълум қилди.
Кўриниби турибдики, талаб ва таклиф мувофиқлигини таъминлаш фақат Саудиянинг қўлидан келмайди ва шунинг учун Саудлар бунга нафақат ОПЕК+, балки G20 давлатлари ҳам “ҳисса” қўшиш кераклигини талаб қилмоқда.
Шу мақсадда, Саудия ОПЕК+ ва “бошқа давлатлар”ни фавқулотда йиғилишга чақирди ва келгуси ҳафта онлайн учрашув бўлиши мумкин. Экспертлар фикрича, агар учрашув муваффақиятли якунланса, нефт ишлаб чиқарувчи давлатларнинг янги келишуви - “ОПЕК++” пайдо бўлиши мумкин.
Бу ерда энг асосий масала Россия келишувга рози бўладими? Путинни рози қилиш учун Трамп ҳукумати Россияга қўйилган санкцияларни олишни таклиф қилиши кутилмоқда. Агар шундай бўлса, Россия қайсидир маънода бир ўқ билан икки қуённи уради. Ҳам санкциялардан, ҳам нефт бозордаги хаосдан қутилиши мумкин.
Агар нефт ишлаб чиқаришни камайтириш бўйича келишувга эришилмаса, нефтнинг нархи яна қулаши ва паст нарх (20-25 доллар) йил давомида шаклланиб қолиши мумкин. Бу эса ҳеч кимга керак эмас.
@macrobs
BY MacroBS
Warning: Undefined variable $i in /var/www/tg-me/post.php on line 283
Share with your friend now:
tg-me.com/macrobs/51