MacroBS

Параллел дунёлар

Дунёдаги энг инновацион компаниялардан бирининг асосчиси ва директори Джеф Безос АҚШ конгрессида сўроқ қилиняпти. Джеф Безосни конгрессга чақиришдан мақсад унинг компанияси Amazon’ни қай даражада рақобат қонунчилигига амал қилаётганлигини текширишдан ўтказиш. Албатта, ҳар қандай компания борки, у бозорда монопол устунликка эришишни ҳохлайди. Сиз билан биз ўрганган серқуёш ўлкамиздаги вазиятдан фарқли равишда ғарбда компаниялар бунга бозордаги рақобатчиларидан устун бўлган инновацион маҳсулот ёки хизматлар яратиш (кўрсатиш) орқали эришади, одатда. Шунда ҳам уларнинг бозордаги устунлик ҳолати доимо қаттиқ назоратдан ўтказиб борилади.

Умуман олганда инновация ва рақобат ўртасида қарама-қаршилик бор. Сиз, айтайлик, бир янги турдаги товар ёки хизмат яратиб унга патент олсангизда, ундан мақсад қилинган даромадни олмай патентни ҳамма билан бўлишишга тўғри келса – бу, бир тарафдан, кейинги инновацияларни рағбатлантиришга тўсиқ бўлиши мумкин. Иккинчи томондан эса янги ғоянинг ишлатилиши ҳамма учун очиқ бўлса, бозорда ҳамма учун тенг имконият яратилади ва ўзаро рақобат бир хил нуқтадан бошланади. Лекин, амалиётда бу икки қарама-қаршиликни балансда ушлаб туриш қийинроқ. АҚШда ҳозир шу нуқтаи назардан технологик компаниялар – Apple, Google, Amazon, Facebook нинг бозордаги устун мавқеилари текширилмоқда.

Тасаввур қилинг, юқоридаги шундай компаниялардан бирининг асосчиси сифатида сизни сўроққа тутишса, ўзингизни қандай тутасиз? Қандай бўлганда ҳам Безосчалик позицияда туриш қийин бўлса керак... Мана унинг ўзининг компаниясини сўроққа тутилиши бўйича фикри:

… Мен шундай ҳисоблайманки, Amazon синчковлик билан ўрганилиши керак. Биз ҳар қандай йирик институтларни – ҳоҳ у компания бўлсин, ҳоҳ у давлат ташкилотлари ёки жамоат фондлари бўлсин – синчковлик билан текширишимиз керак. Бундай текширувлардан муваффақиятли ўтишга эришиш эса бизнинг маъсулиятимиздир...”

Энди Ўзбекистондаги вазият. Монополия қўмитаси қора металл парчалари ва чиқиндиларни сотиб олиш бўйича “Ўзметкомбинат” АЖнинг монополиясига чек қўймоқчи. “Ўзметкомбинат” АЖ эса бунга қарши. ХХI асрда бахслашиб юрган нарсаларимизни қаранг. Ундан ҳам қизиғи “Ўзметкомбинат” АЖнинг Монополия қўмитасига берган жавоби. Мана бу қисми (таржимасиз) алоҳида эътирофга лойиқ:

«Проект документа Антимонопольного комитета предусматривает отмену монополии АО «Узметкомбинат» на заготовку металлолома и передачу этого права некоему «независимому» предприятию под красивым лозунгом «создание равной конкурентной среды для всех предпринимателей на рынке»».

Албатта, АҚШ билан Ўзбекистонни солиштириш сизни ҳайрон қолдираётган бўлиши мумкин. Лекин, икки давлат ўртасидаги 200 йиллик фарқни кўриш учун жуда яхши мисол.

Ҳа, айтганча, бу икки параллел дунёлар кесиши мумкин: 50-100 йиллардан сўнг Джеф Безоснинг компанияси космосни ўзлаштиргач, бизнинг монопол жамиятимиздан темир-терсак парчаларини сотиб олиши мумкин. Яхши ният.

@macrobs

US About Amazon

Statement by Jeff Bezos to the U.S. House Committee on the Judiciary

Testimony before the Subcommittee on Antitrust, Commercial, and Administrative Law

www.tg-me.com/cn/MacroBS/com.macrobs/74

14.8K viewsedited  Jul 30, 2020 at 19:04

Параллел дунёлар

Дунёдаги энг инновацион компаниялардан бирининг асосчиси ва директори Джеф Безос АҚШ конгрессида сўроқ қилиняпти. Джеф Безосни конгрессга чақиришдан мақсад унинг компанияси Amazon’ни қай даражада рақобат қонунчилигига амал қилаётганлигини текширишдан ўтказиш. Албатта, ҳар қандай компания борки, у бозорда монопол устунликка эришишни ҳохлайди. Сиз билан биз ўрганган серқуёш ўлкамиздаги вазиятдан фарқли равишда ғарбда компаниялар бунга бозордаги рақобатчиларидан устун бўлган инновацион маҳсулот ёки хизматлар яратиш (кўрсатиш) орқали эришади, одатда. Шунда ҳам уларнинг бозордаги устунлик ҳолати доимо қаттиқ назоратдан ўтказиб борилади.

Умуман олганда инновация ва рақобат ўртасида қарама-қаршилик бор. Сиз, айтайлик, бир янги турдаги товар ёки хизмат яратиб унга патент олсангизда, ундан мақсад қилинган даромадни олмай патентни ҳамма билан бўлишишга тўғри келса – бу, бир тарафдан, кейинги инновацияларни рағбатлантиришга тўсиқ бўлиши мумкин. Иккинчи томондан эса янги ғоянинг ишлатилиши ҳамма учун очиқ бўлса, бозорда ҳамма учун тенг имконият яратилади ва ўзаро рақобат бир хил нуқтадан бошланади. Лекин, амалиётда бу икки қарама-қаршиликни балансда ушлаб туриш қийинроқ. АҚШда ҳозир шу нуқтаи назардан технологик компаниялар – Apple, Google, Amazon, Facebook нинг бозордаги устун мавқеилари текширилмоқда.

Тасаввур қилинг, юқоридаги шундай компаниялардан бирининг асосчиси сифатида сизни сўроққа тутишса, ўзингизни қандай тутасиз? Қандай бўлганда ҳам Безосчалик позицияда туриш қийин бўлса керак... Мана унинг ўзининг компаниясини сўроққа тутилиши бўйича фикри:

… Мен шундай ҳисоблайманки, Amazon синчковлик билан ўрганилиши керак. Биз ҳар қандай йирик институтларни – ҳоҳ у компания бўлсин, ҳоҳ у давлат ташкилотлари ёки жамоат фондлари бўлсин – синчковлик билан текширишимиз керак. Бундай текширувлардан муваффақиятли ўтишга эришиш эса бизнинг маъсулиятимиздир...”

Энди Ўзбекистондаги вазият. Монополия қўмитаси қора металл парчалари ва чиқиндиларни сотиб олиш бўйича “Ўзметкомбинат” АЖнинг монополиясига чек қўймоқчи. “Ўзметкомбинат” АЖ эса бунга қарши. ХХI асрда бахслашиб юрган нарсаларимизни қаранг. Ундан ҳам қизиғи “Ўзметкомбинат” АЖнинг Монополия қўмитасига берган жавоби. Мана бу қисми (таржимасиз) алоҳида эътирофга лойиқ:

«Проект документа Антимонопольного комитета предусматривает отмену монополии АО «Узметкомбинат» на заготовку металлолома и передачу этого права некоему «независимому» предприятию под красивым лозунгом «создание равной конкурентной среды для всех предпринимателей на рынке»».

Албатта, АҚШ билан Ўзбекистонни солиштириш сизни ҳайрон қолдираётган бўлиши мумкин. Лекин, икки давлат ўртасидаги 200 йиллик фарқни кўриш учун жуда яхши мисол.

Ҳа, айтганча, бу икки параллел дунёлар кесиши мумкин: 50-100 йиллардан сўнг Джеф Безоснинг компанияси космосни ўзлаштиргач, бизнинг монопол жамиятимиздан темир-терсак парчаларини сотиб олиши мумкин. Яхши ният.

@macrobs

BY MacroBS