tg-me.com/macrobs/98
Last Update:
Россия Марказий банкининг санкцияга тушиши
Айрим банкларни SWIFTдан узиш билан бирга, аниқ бўлишича АҚШ ва Европа Россия Марказий банкини ҳам санкциялайди. Хатто нейтрал ҳисобланган Швейцария ҳам санкциялашга қўшилган.
Марказий банкнинг санкцияланиши молиявий санкцияларнинг энг жиддийларидан. Аввалроқ бундай эҳтиромга Венусуэла, Шимолий Корея, Сурия ва яқинда Толиблар қўлига ўтган Афгонистон Марказий банклари эришган. Эътиборлиси, Россия Марказий банкининг санкцияга тушиши G-20 талик давлатлари Марказий банклари орасида биринчи марта кузатилиши бўлади.
Санкция Россия Марказий банкининг олтин-валюта захираларидан фойдаланишни чеклашга қаратилган бўлиб, сўнгги маълумотларга кўра, Россия Марказий банки 600 млрд доллардан кўпрок захирага эга. Санкция орқали мазкур захиранинг тахминан 300 млрд доллари музлатилиши кутилмоқда.
Нима учун бу захиралар аҳамиятга эга?
Валютада катта захира тўплаш асосан ривожланаетган давлатларга ҳос феномен. Сабаби қандайдир шок содир бўлса, биринчи бўлиб мамлакатни хорижий капитал тарк этади. Капитални чиқиб кетиши миллий валютага босим ўтказиб, шу давлат молия тизимини издан чиқариши мумкин (девалвация, инфляция орқали). Шундай пайтда, Марказий банк миллий валютани қўллаш учун захиралардан фойдаланади. Захира хавфсизлик ёстиқчаси вазифасини бажаради.
Лекин бу ёстиқча бир шарт билан ишлайди: аҳоли томонидан миллий валютага булган ишонч сал бўласада сақланиб туриши керак. Лекин ривожланаетган давлатларнинг сўнгги тажрибалари (Туркия, Аргентина) кўрсатяптики, инқироз пайти миллий валютага босим маҳаллий аҳоли томонидан ҳам кузатилиши мумкин (domestic capital flight). Кичик жамгармаси бўлганлар ўз капиталини сақлаб қолиш учун миллий валютани бошқа хавфсиз активга – асосан долларга айлантиришга тушади ("bank run").
Россия ҳолатида кўриш мумкинки ҳали кучли санкциялар жорий қилинишидан аввал «банкка югуриш» бошланган. Афтидан катта захирага эга бўлган Россия бундай шокни кўтариши мумкиндек кўринганди. Лекин Марказий банкка санкция кўйилиши вазиятни янада ёмонлаштирди. Буни бугуннинг ўзида доллар курси 150 рублга қадар кўтарилганидан кўриш мумкин.
Россия Марказий банки нима қила олади?
300 млрд доллар музлатилганлиги инобатга олинса, яна 300 млрд атрофида захира қоляпти. Марказий банк ихтиерида тахминан 70 млрд доллар нақд кўринишидаги доллар, 150 млрд долларлик олтин, 90 млрд атрофида юан мавжуд.
Қисқа муддатда Россия Марказий банки рублни нақд доллар орқали қўллаб қувватлаши мумкин. Марказий банкнинг корреспонент ҳисоби ёпилиши инобатга олинса ўтган ҳафтадагидек биржада интервенция қила олмайди. Бунинг учун давлат компаниялари ёки санкциядан ҳоли экспортёрлардан валютани сотишни сўраши мумкин. Олтинга келсак – бундай шароитда қисқа муддатда олтинни сотиш осон иш эмас.
Узоқ муддатда эса рублнинг тақдирини санкцияларнинг қанча давом этиши хал қилади. Унгача эса рублнинг бозорда “эркин сузиб юришини” кузатишга мажбурмиз, агар чўкиб кетмаса.
BY MacroBS

Share with your friend now:
tg-me.com/macrobs/98