.
#اختصاصی_میراث‌خبر

محوطه سنگ‌نگاره‌های ایلامی و بحران سرویس بهداشتی

🔻بیش از،۳ هزار سال پیش ایرانیان این‌جا در این محوطه نیایشگاهی داشتند. هنوز هم در تصویر سنگی این نیایشگاه بیش از ۴۰۰ نفر در حال نیایش مشاهده می‌شوند و بنا به گفته کارشناسان در این تصاویر نخستین نگاه بشر به مذهب و آئین شکل گرفته‌است و حمل خدایان، قربانی کردن و اجرای موسیقی از دیگر صحنه‌های بکر این سنگ نگاره‌هاست.

🔻در این محوطه نقش‌برجسته‌هایی کم‌نظیر برپا شدند که چندین سال پیش جعفر مهرکیان، باستان‌شناس نام‌ آشنا آن را کاوش کرده و در فهرست آثار ملی ایران ثبت کرده است.

👈اگر چه مسئولان میراث‌فرهنگی خوزستان می‌دانند که این مجموعه بسیار در نوروز،پر بازدید است اما به خود زحمت ندادند که سرویس‌ بهداشتی این نیایشگاه را ساماندهی کنند.

🔻اینجا کودکان آزادانه به نقش برجسته‌ها سنگ می‌زدند و نگهبانی حضور،نداشت که از نقش‌های ۳ هزار سال حفاظت کند.

🔻در این محوطه حتی یک راهنما وجود نداشت که به سوالات گردشگران مشتاق که کیلومترها طی،کرده بودند تا به این‌جا برسند پاسخ دهند.

🔻کول‌فرح به حال خود رها شده بود و حتی یک دکه بلیت‌فروشی نداشت. بی‌نشان از  ایرانیانی اصیل و الهام‌بخش هخامنشیان در معماری و آئین‌.
.
#خوزستان #نوروز #ایذه #میراث_خبر #تاریخ #کول_فرح #عیلامی

مواد منفجره تاج بهرام دوم ساسانی را در هم شکست

نبود نگهبان و حفاظ مناسب برای آثار تاریخی فاجعه‌ای دیگر را رقم زد. این بار هدف نقش‌برجسته‌ای است که سند محکمی در تاریخ ایران به شمار می‌رود. به نظر می‌رسد این بنا هم قربانی چهارشنبه سوری شد که بسیاری از،آثار تاریخی ایران همچون گنجنامه به آن دچار شده‌اند.

کارشناسان و متخصصان میراث‌فرهنگی خواستار سریع بازسازی این اثر هستند.

✍️حسین فیضی، دکترای باستان‌شناسی و پژوهشگر دوره ساسانیان

بازدید میدانی از نقش برجسته بهرام دوم یکی از مهم‌ترین نقش برجسته‌های ایران نشان می‌دهد که خطرات بسیاری آن را تهدید می‌کند و هیچ اقدام حفاظتی متناسب با اهمیت این نگاره انجام نمی‌شود.

در جدیدترین صدمه به نقش برجسته آثاری از مواد منفجره ( ترقه) بر تاج بهرام دوم قابل مشاهده است.احتمالا در جشن چهارشنبه‌سوری این اتفاق ناخوشایند رخ داده است.

🔺نگاره صخره‌ای بهرام دوم در دهکده سراب_بهرام در سه کیلومتری نورآباد ممسنی قرار دارد. این اثر در ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ به شماره ۲۷۸ به ثبت ملی رسیده است.

کلیات این نگاره بیانگر حضور درباریان در کنار پنجمین شاهنشاه ساسانیان بهرام_دوم است. بهرام_دوم بر تختی نشسته و به صورت تمام‌رخ از روبه‌رو به تصویر درآمده، تاج بر سر او کاملا با تاج‌های او روی سکه‌هایش مطابقت دارد. تاج او در نگاره متشکل از دو بال پرنده شکاری نماد ایزد بهرام (ورثرغنه) ایزد پیروزی در آیین زرتشتی است که گوی بزرگی روی دو بال دارد.

🔻در این نگاره و در سمت چپ شاهنشاه ساسانی شمایل دو شخص حجاری شده‌. نفر اول کاملا آشنا و به‌خاطر علامت قیچی بر کلاهش مشخص است که باید موبد مخوف کرتیر(کردیر) حافظ روح و روان بهرام دوم باشد. نفر دوم بر اساس علامت ویژه بر کلاهش بایر پاپک_بیدخش است، او در آن دوره بیدخش زمان بهرام و بعد از شاهنشاه و موبد کرتیر قدرتمندترین شخص دربار ساسانیان بوده. سمت راست شاهنشاه شمایل دو شخص دیگر حجاری شد، که تعیین هویت آنها به دلیل نبود علامت ویژه‌ای بر کلاه‌شان به صورت قطعی مقدور نیست، اما می‌توان حدس زد که شاید یکی از آن دو نفر وهونم و دیگری اردشیرقارن از هواخواهان بهرام دوم باشد.

♦️با این توضیح کوتاه اهمیت فراوان این اثر منحصر به فرد از دوره ساسانیان کاملا مشخص می‌شود .امید است مسئولان اقدامی جدی برای حفاظت این اثر انجام دهند.

#نقش_برجسته #ایران #تاریخ #فرهنگ #ساسانیان #کتیبه #فارس #نورآباد #نوروز #میراث_خبر

🔻گوسفندان زیر سایه تاریخ ایذه، جان می‌گیرند!

✍️مجتبی گهستونی

میراث‌فرهنگی شهرستان ایذه در حالی بیش از پنجاه اثر ثبت ملی و رزرو شده در فهرست میراث جهانی دارد، که از آن‌ها به شکل شایسته‌ای مراقبت نمی‌شود.

👈ضرورت دارد که متولیان وزارت میراث‌فرهنگی و اداره کل میراث‌فرهنگی خوزستان درباره شرایط محوطه «کول فرح» چاره‌اندیشی کنند.

🔻شهرستان ایذه به واسطه داشتن بناها و محوطه‌های مهم به موزه «روباز نقش برجسته‌ها و سنگ نوشته‌های ایران» معروف است و به همین دلیل هم سال‌هاست که در لیست رزرو شده برای حضور در فهرست میراث جهانی قرار دارد.

🔻اگر هر بار که به بازید از بناهای تاریخی این شهر می‌روید، برای خود شاهدی از وضعیت آثار تاریخی آن نشانه بگیرید، در بازدید بعدی شاهد فرسایش شدید برخی سنگ‌نگاره‌ها و سنگ‌نوشته‌ها یا حفاری‌ها هستید،‌ در واقع تعرض به هر شکلی در این بناها و محوطه‌ها به چشم می‌آیند.

🔻در روزهای گذشته وجود احشامی که در سایه‌سار نقش برجسته شماره پنج کول فرح جولان می‌دادند علاوه بر اینکه مانع بازدید گردشگر می شود، وجود فضولات حیوانی و برخی آسیب‌های طبیعی، حیوانی و انسانی این محوطه را در معرض خطر قرار داده است.

🔻محوطه باستانی کول فرح با نقش‌برجسته‌هایی از دوره ایلامی، محوطه‌ای بزرگ است که حضور یک نیرو یک نگهبان شبانه‌روزی در آنجا به مانند یک شوخی است. این محوطه به مانند نیایشگاه اشکفت سلمان فاقد بلیت فروشی است و انگیزه چندانی برای مراقبت از آنها وجود ندارد.
با وجود همه کوشش‌هایی که کارمندان پایگاه میراث‌فرهنگی آیاپیر و اداره میراث‌فرهنگی شهرستان دارند اما به گواه همه بازدیدکنندگان از میراث‌فرهنگی شهرستان ایذه به شکل شایسته‌ای مراقبت نمی‌شود.

🔻تصویرهای منتشر شده همراه این گزارش مربوط به بازدیدهای اخیر از محوطه کول فرح است که در اوج بازدیدها از این محوطه بسیار مهم با وجود چندین کتیبه و صد‌ها نقش برجسته تهیه شده است. اما به گواه ده‌ها بار بازدید خود از کول فرح و حتی اشکفت‌سلمان، شاهد ضعیف‌ترین شکل حفاظت بوده و هستم و دلیل آن به خاطر بی‌انگیزه‌گی نیروها، کمبود نیرو، کمبود امکانات، نبود آموزش‌های کافی محلی، وجود برخی اختلاف‌ها بین اداره میراث‌فرهنگی شهرستان و پایگاه آیاپیر و برخی تعارض‌های منفعتی محلی است. در این میان بیشترین تقصیر، متوجه وزارت میراث‌فرهنگی است که بدنه چابکی ندارد.


#ایذه #میراث_فرهنگی #میراث_خبر #ثبت_جهانی #کول_فرح #اشکفت_سلمان

.
گنج‌جویان مارلیک جهانی را جویده‌اند

✍️فاطمه علی‌اصغر

این آخرین تصاویر از یکی از مهم‌ترین محوطه‌های کاوش شده در ایران است؛ مارلیک. محوطه‌ای که روزگاری نقش جامش روی اسکناس‌های پانصد ریالی ایران نقش بست. این محوطه اما سال‌هاست به شکلی در آمده که گویی گنج‌جویان آن را سوراخ نکردند بلکه جویده‌اند.

بسیاری از دوستداران میراث‌فرهنگی با این محوطه آشنا هستند، محوطه‌‌ای که گورهایش در سال ۱۳۴۰ دهان باز کردند و از تاریخی گفت که جام مارلیک، درخت زندگانی نماد آن بود.

عزت‌الله نگهبان، پدر باستان‌شناسی ایران برای نخستین بار این محوطه را کاوش و یافته‌هایش جهانی را حیرت‌زده کرد. اخرین تصویر منتشر شده در این پست نشان می‌دهد که از سراسر دنیا برای دیدن این محوطه می‌آمدند. اهمیت کشف این محوطه ۳ هزار ساله به اندازه‌ای بود که ابراهیم گلستان فیلمی از آن ساخت تا در جوامع هنری بیش از،پیش مطرح شود.

در این محوطه آثاری به دست آمده همچون خط آشوری نو، مایه مباهات و سرافرازی ایرانیان قرار گرفت.

با این حال آخرین تصاویر رسیده به میراث‌خبر نشان می‌دهد که گنج‌جویان این محوطه را جویده‌اند و هیچ جای سالمی برای آن باقی نگذاشتند.

علی منصوری، باستان‌شناس این شرایط را باعث تاسف می‌داند و به میراث‌خبر می‌گوید: «ای کاش مسئولان اقدامی برای توقف حفاری‌های غیرمجاز در این محوطه می‌کردند. هر چند من چندین بار به متولیان پیام دادند و آن‌ها هم اظهار تاسف کردند اما در نهایت کاری صورت نگرفت.»

به گفته او این روند همچنان دارد ادامه پیدا می‌کند و معلوم نیست که چقدر ممکن است این محوطه دوام بیاورد.

او از مسئولان خواست که جلوی نابودی کامل این محوطه را بگیرند و مردم را از داشتن یکی از،مکان‌های ارزشمند تاریخ تمدن ایرانی محروم نکنند.

#گیلان #مارلیک #محوطه #گنج #حفاری #ایران #میراث_خبر #میراث_جهانی

موزه کشت و صنعت نیشکر می‌تواند در پیوند با موزه هفت‌تپه باشد

✍️مجتبی گهستونی

🔻در فروردین 1403 یک پیام با این مضمون که از شما به طور ویژه دعوت می‌کنم تا از موزه در حال تاسیس شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه بازدید کنید دریافت کردم. پیام از طرف «جواد ناصر» بود، کارمند علاقمند به تاریخ و فرهنگ و موزه‌داری که شاغل در شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه است.

🔻بی‌درنگ این دعوت را پذیرفتم و روزی بعد راهی #هفت‌تپه شدم. پس از بازدید از موزه آثار تاریخی هفت‌تپه که قدمتی بیش از نیم قرن دارد راهی شرکت کشت و صنعت نیشکر شدم تا از موزه این شرکت بازدید کنم.

🔻ابتدا از محله‌های هفت‌تپه قدیم عبور کردیم و به محله نی‌برها وارد شدم که خیابان‌بندی‌ها و تعداد زیاد اتاق‌ها حکایت از اقامت هزاران کارگر نی‌بر دارد، محله‌ای که قابلیت احیا شدن دارد.

🔻شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه در راستای احیای بافت فرهنگی و گردشگری به احداث اولین موزه تاریخ صنعت نیشکر در ایران در شرکت نیشکر هفت‌تپه پرداخت.

🔻این موزه تاریخی می‌تواند به عنوان یک مرکز آموزشی و تاریخی عمل کند که نقش مهمی را در حفظ و نگهداری از صنعت نیشکر در پی‌خواهد داشت.

🔻این موزه صنعتی که نیازمند توجه بی‌شمار، حفاظت، مرمت اساسی است می تواند در پیوند با موزه اشیا باستانی هفت‌تپه فعالیت کند. پیشنهاد می‌شود که محل این موزه به کوی ایلام و یا کوی آوان در هت‌تپه منتقل شود.

🔻با توجه به وجود تنوع اقلیمی گسترده در منطقه سرسبز نیشکر که به عنوان هفت‌تپه از آن یاد می‌شود بیش از ۲۰۰ قطعه متعلق به دهه‌های ۴۰ تا ۸۰ شمسی شامل ادوات کشاورزی، اداری، مخابرات و... به همت «جواد ناصر» و با همراهی برخی همکارانش در این موزه جمع‌آوری و ساماندهی شده است.

🔻شرکت کشت و صنعت نیشکر از شاخص‌ترین صنعت‌های نیشکر از لحاظ پارامترهای مختلف زیست محیطی است چرا که از شرایط اقلیمی خاصی برخوردار است. در این موزه تاریخی علاوه بر نمایش و معرفی آثار تاریخی و اشیای مرتبط با روند صنعت و تولید در بستر کشت نیشکر، ابزارهای هنری متنوع به چشم دیده می‌شود.

🔻در این موزه ابزار و وسایل قدیمی همچون پیانو یاماها مدل جی وا؛ جز اولین پیانوهای آگوستیک،  وسایل برقی همچون نور و تستر میزان برق مصرفی، دستگاه‌های تایپ لاتین برای نوشتن احکام و نامه‌ها، نامه‌های قدیمی و اسناد اداری به زبان‌های انگلیسی و فارسی، ماشین حساب ایتالیایی و عکس‌های قدیمی نگهداری می‌شود.

🔻امید می‌رود با حمایت‌های مدیران موزه صنعت نیشکر هفت‌تپه به زودی موزه شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه افتتاح رسمی شود.

#خوزستان #موزه

ضرغامی درباره وضعیت بناهای فلسطین اظهار نگرانی کرد

👈وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایران در روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی ضمن ابراز نگرانی از نسل‌کشی در غزه، نامه‌ای را برای مجامع جهانی از جمله دبیرکل یونسکو ارسال کرد. عزت‌الله ضرغامی در این نامه خطر نابودی آثار فرهنگی‌تاریخی ۵ هزار ساله در فلسطین را یادآوری کردند.

🔻قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور در مراسم بزرگداشت روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی: سرانه حفاظت و مرمت بناهای تاریخی برای هر اثر ۱۳ میلیون تومان است/ جنایت رژیم‌صهیونستی علاوه بر نسل‌کشی بی‌سابقه، بناهای تاریخی را هم شامل می‌شود.

🔻قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور گفت: در سال ۱۴۰۲ سرانه حفاظت و مرمت برای بناهای تاریخی هر اثر ۱۳۰ میلیون ریال، معادل ۱۳ میلیون تومان و همین طور منابع مالی مصوب برای محوطه‌های تاریخی سرانه هر محوطه برای نگهداری ۹ میلیون ریال، معادل ۹۰۰ هزار تومان بوده است.

🔻علی دارابی قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور گفت: سنت گرامی‌داشت «روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی» که با اهتمام شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی «ایکوموس» شکل گرفته، فرصت مهمی است برای یادآوری «حفاظت از میراث‌فرهنگی» و «کارکردهای آن» در جهان پر چالش امروز است، چرا که بناها و محوطه‌های تاریخی به عنوان نمادهای ملموس میراث فرهنگی، دانش، باور و فنونی را در خود نهفته دارند که درک و فهم آن‌ها می‌تواند از چالش‌ها و مشکلات جامعه بشری، امروزی گره‌گشایی کند.

🔻او افزود: در سالیان اخیر گفتمان، شعارها و پیام‌های جهانی انتخاب شده برای این روز، نمایانگر کشاکش و درگیری جوامع بشری با تغییرات اقلیمی و بحران‌های طبیعی است و در این مواجهه و چالش لازم است از یک سو میراث گذشتگان را حفظ و صیانت کنیم و از سوی دیگر با تکیه بر این منابع و با خوانش آن این منابع ارزشمند را برای بهبود و کیفیت بخشیدن به زندگی امروز به کار ببندیم.

فرونشست زمین، سرانجام در محوطه «نقش رستم» مرودشت فاجعه آفرید

به نقل دیدبانان‌ ایران

👈بارندگی‌های شتابنده و سیل آسای اواخر هفته گذشته به ویژه در دوازدهم اردیبهشت ماه در شهرستان مرودشت، سرانجام در محوطه میراث جهانی «نقش رستم» فاجعه آفرید و زمین شکاف بزرگی خورد و پایین آرامگاه خشیارشاه هخامنشی گودالی بزرگی پدید آورد که تهدیدی بسیار جدی برای یادگار هخامنشیان و دیگر آثار تاریخی درون محوطه نقش رستم به شمار می‌روند.

🔻حال این پرسش پیش می‌آید، چرا پیش از، این تدابیر لازم و کارشناسی‌شده برای مرودشت و به ویژه محوطه جهانی نقش رستم انجام نمی‌دهند که دچار فرونشست نشود؟

🔻شنیده‌ها حاکی از این است که این فرونشست پیش از این وجود داشته و قابل پیش‌گیری بوده‌ است اما بی‌توجهی‌ها باعث شده ‌که چنین فاجعه‌ای اتفاق بیفتد.

#نقش_رستم #تخت‌جمشید #ایران #شیراز #فارس #

آب‌شیرین‌کن‌ها  خطر جدی برای خلیج‌فارس 

مجتبی گهستونی 👇

🔸میراث طبیعی خورموسی که بخش حیاتی از پیکره خلیج‌فارس محسوب می‌شود با ایجاد آب شیرین کن در خطر است. چندین سال است که مساله آب با کلمه بحران گره خورده است. در این میان برخی خشکسالی و تغییر اقلیم را مقصر می‌دانند و عده‌ای معتقدند مشکلات کنونی حوزه آب به مدیریت نادرست منابع آبی کشور برمی‌گردد. اما مساله آب هنوز به «بحران» نرسیده چون با بازنگری در گفتمان آب، می‌توان مصرف آب را مدیریت کرد.
حال برخی شرکت‌ها که محور فعالیت‌شان اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری از معادن (به استثنا نفت و گاز) است به بهانه حل موضوع آب و برخی برای سودجویی و انجام پروژه‌های شکست خورده به خور موسی که یک نعمت عظیم خدادادی برای خلیج‌فارس و همچنین خوزستان است‌ چشم دوخته‌اند تا آب شیرین کن ایجاد کنند.
🔸در این خصوص برخی با به کارگیری انواع لابی‌ها، می‌کوشند که ادارات میراث‌فرهنگی و حفاظت محیط زیست را تحت فشار قرار دهند.
اما چرا برخی بی‌توجه به تاثیرات منفی آب‌شیرین‌کن‌ها بر اکولوژی دریا و زیستگاه‌های آبزیان هستند. در حالی که مسئولان کشوری و استانی باید خور موسی و خلیج‌فارس را از تصمیمات شتاب زده نجات دهند. چرا متوجه نیستند که در ایران از آب بد استفاده می‌شود و وقتی بد استفاده می‌کنیم با این دوپینگ‌ها مشکل حل نمی‌شود. در شرایط فعلی ایران اگر آب را شیرین کنند و با چنین مدیریتی مصرف شود همان آب را هم هدر خواهند داد. ابتدا باید نگاه مدیریتی درست شود. 
🔸اگر نوع مصرف درست شود به این آب شیرین‎کن نیازی پیدا نمی‌شود. یک موقع هست راندمان آبیاری در کشور ما در بیشینه خودش است و همه راه‌ها را رفته‌ایم و تا ۲۰ بار بازچرخانی آب شده و کشاورزی و صنعت و آب شرب همه در شرایط استاندارد است و باز با کمبود آب مواجهیم آن موقع می‌توانیم سراغ روش‌های نمک‌زدایی آن هم با استفاده از انرژی خورشیدی و نه فسیلی برویم. 
🔸در ایران لازم است فرهنگ استفاده از آب پیاده شود چون به گفته کارشناسان الان بیش از ۳۰ میلیارد متر مکعب پساب داریم و این پساب را در بخش کشاورزی و صنعت استفاده نمی‌کنیم و این پساب به آلوده کردن منابع آب و خاک منجر می‌شود. در حوزه آب شرب یک سوم آب در لوله‌کشی‌ها هدر می‌رود. در کجای دنیا با آب تصفیه شده برای شرب ماشین و سبزی می‌شویند و حمام می‌روند؟ اگر بین آب آشامیدنی و شرب تفکیک قائل شویم به آب شیرین‌کن نیاز پیدا نمی‌شود. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که مسئله آبشیرین‌کن‌ها با شیوه غیر تخصصی و غیر کار‌شناسی پیش می‌رود.
🔸وقتی ثابت شده است که فعالیت گسترده دستگاه‌های آبشیرین‌کن علاوه بر وارد کردن مستقیم آلودگی به خلیج‌فارس، موجب افزایش شوری و دمای آب می‌شود که این دو معضل نیز به نوبه خود بر محیط زیست این پهنه آبی تاثیر می‌گذارد، چرا به جای توجه به ذخائر آبی، از روش‌های غیر علمی از جمله آب شیرین‌کن‌ که بین 10 تا 20 درصد آب دریا‌ها را شور می‌کند و بیش 7 تا 8 درجه دمای آب را افزایش می‌دهد استفاده می‌شود. پس هرچه تبخیر آب خلیج‌فارس زیاد‌تر باشد به طور طبیعی مقدار نمک آب نیز بالا‌تر می‌رود. با ورود پساب آبشیرین کن‌ها به ساحل دریا و شوری زیاد تعادل آب بهم می‌خورد و راه تنفس آبزیان بسته می‌شود وهمین عامل نیز مرگ آبزیان دریایی را به دنبال دارد. امروزه اگر مراقب ایجاد بی‌رویه آبشیرین‌کن‌ها در اطراف سواحل خلیج‌فارس به خصوص در مقطع خوزستان نباشیم در آینده نزدیک مثل قارچ سبز خواهند شد.